Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2011

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ (Ι) - Η άγνωστη μάχη της Βράχας

  

Στη Βράχα…
Τα παλιά μοναστήρια της Ευρυτανίας, εκτός του γεγονότος ότι αποτελούν σημαντικά βυζαντινά και υστεροβυζαντινά μνημεία, κρύβουν στα ανήλιαγα κελιά τους και σπουδαίες ιστορικές μνήμες καθώς τα περισσότερα εξ’ αυτών, απομονωμένα και καλά καμουφλαρισμένα μέσα στα απροσπέλαστα βουνά μας, αποτέλεσαν καταφύγια, τόπους περίθαλψης, αλλά και ορμητήρια επαναστατών αγωνιστών πριν και κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1821. Ο Κατσαντώνης, ο Λεπενιώτης, ο γερο Δίπλας, ο Καραϊσκάκης, ο Μπότσαρης, ο Ανδρούτσος, ο Βελής και πολλοί ακόμη, βρήκαν, ανά καιρούς, απάγκιο και αποκούμπι στα διάφορα ευρυτανικά μοναστήρια. Να αναφέρουμε ενδεικτικά τις μονές Τατάρνας, Προυσού, Αγίας Τριάδας Σάϊκας, Παναγίας Γρανίτσας, Καταφυγίου, Μεσαμπελιάς, μα και πολλές άλλες για τις οποίες θα γίνουν μελλοντικά αφιερώματα από το blog μας. Σήμερα θα αναφερθούμε στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα στο χωριό της Βράχας.
Το παλιό πέτρινο μοναστήρι της Βράχας, βρίσκεται φωλιασμένο μέσα στην αγκαλιά της άγριας ευρυτανικής φύσης, περιτριγυρισμένο από γάργαρες πηγές, βελανιδιές και καστανιές εκατοντάδων ετών και με τον θηριώδη ψηλόβραχο της Τσούκας να στέκει ακοίμητος φρουρός από πάνω του.  Πιθανολογείται μάλιστα ότι το όνομα Βράχα έλκει την καταγωγή του από αυτόν ακριβώς τον επιβλητικό βράχο. Το μοναστήρι χρονολογείται πολλούς αιώνες πριν, αλλά είναι άγνωστη η ακριβής χρονολογία της ίδρυσής του. Έχει, όμως, επιβεβαιωθεί η  “εκ βάθρου και θεμελίου” ανακαίνιση της μονής στα 1745-1753. Το προγενέστερο της ανακαίνισης κτίσμα, που υπήρχε εκεί, καταστράφηκε, στο μεγαλύτερο μέρος του, από επιδρομές, ενώ γίνεται λόγος και για μία θανατηφόρα επιδημία που έπληξε, στις αρχές του 18ου αιώνα, τον τόπο και ερήμωσε και τη μονή για παραπάνω από δυόμιση δεκαετίες. Τοιχογραφίες, μια μικρή καμπάνα της μονής (1585), μια παλιά δεσποτική εικόνα (“Ο Σωτήρ” 1664), τμήματα τέμπλου, καθώς και χειρόγραφα κι άλλα αξιολογημένα κειμήλια που χρονολογήθηκαν από το 16ο αιώνα, μαρτυρούν ως πιθανότερη χρονολογία ίδρυσης της μονής της Βράχας περίπου το 1600.
Πρόκειται για αγιορείτικο τρίκογχο ναό, με στοιχεία παρόμοια με αυτά των παλιών μοναστηριών της Στάνας Επινιανών και της Σωτήρας στην Α. Φραγκίστα. Εντυπωσιάζει το μικρό καθολικό με το επίχρυσο τέμπλο, την εξαιρετική διακόσμηση, τις σπάνιες τοιχογραφίες και τις περίτεχνες εικονογραφήσεις με πλήθος θεμάτων από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Ως ζωγράφοι πιθανολογούνται οι αγιογράφοι Γεώργιος Γεωργίου και Γεώργιος Αναγνώστου μαθητές του Διονυσίου εκ Φουρνάς. Επίσης λέγεται ότι σε κάποιους τοίχους του ναού υπήρχαν και υπογραφές σημαντικών αγωνιστών της επανάστασης, μαζί και αυτή του Καραϊσκάκη, οι οποίες όμως σκεπάστηκαν με χρώμα (!) κατά τη δεκαετία του 1930, όπως δυστυχώς χαράχτηκε με τα ονόματα κάποιων άμυαλων επισκεπτών και ο διακοσμημένος εξωνάρθηκας του ιστορικού μοναστηριού! Οι Βραχηνοί μιλάνε και για μία υπόγεια σήραγγα διαφυγής που οδηγούσε από το μοναστήρι ως το ποτάμι και την οποία πιθανόν να χρησιμοποίησε και ο Καραϊσκάκης στην απόδρασή του που θα περιγράψουμε παρακάτω.
Να πούμε και “δυο κουβέντες γνωριμίας” για το χωριό της Βράχας, που αναπαύεται στη ραχοκοκαλιά της νότιας Πίνδου, στη Βορειανατολική Ευρυτανία, σε μια πανέμορφη φυσική θέση, μέσα σε μια ολοπράσινη βουνοπλαγιά με άφθονα κρύα νερά, σε υψόμετρο περίπου 880 μ. Πανέμορφοι ελατόφυτοι δασικοί δρόμοι ζώνουν ολόγυρα το χωριό. Σύμφωνα με το Γάλλο διπλωμάτη Πουκεβίλ η Βράχα επί τουρκοκρατίας ανήκε στα 28 χωριά των ευρυτανικών Αγράφων με 40 οικογένειες και ένα μοναστήρι. Στην επανάσταση του 1821 το χωριό βρέθηκε αρκετές φορές στο μάτι του κυκλώνα με αποτέλεσμα να πυρποληθεί ολοκληρωτικά από τούρκικα στρατεύματα. Η Βράχα επλήγη και από τους σεισμούς του 1966 (που είχαν επίκεντρο το παραπλήσιο φαράγγι του Μέγδοβα) και εξαιτίας αυτού του γεγονότος  κάποιοι κάτοικοι του πληγωμένου χωριού μετοίκησαν, τότε, στη Νέα Βράχα στο Σταυρό Φθιώτιδας.  Πολλοί, όμως, έμειναν! Στενά δεμένοι με τον τόπο τους, αρνήθηκαν να τον αποχωριστούν και κατόρθωσαν με την αγάπη και  τη φροντίδα τους να αναστήσουν ξανά το λατρεμένο τους χωριό. Στη Βράχα ξεχωρίζει ο τεράστιος γέρο πλάτανος ηλικίας 350-400 ετών που βρίσκεται στο “χοροστάσι” (πλατεία) όπως και η ιστορική εκκλησία του Αγ. Νικολάου. Επίσης υπάρχουν παλιές βρύσες, μύλοι, αλώνια, γεφύρια και αρκετά λιθόστρωτα σοκάκια. Στο χωριό συναρπάζει η διάχυτη καλοσύνη, η ευγένεια και η αυθόρμητη φιλόξενη διάθεση των αξιαγάπητων Βραχηνών, που κάνουν τον επισκέπτη να αισθάνεται οικεία και άνετα. 



Μοναστήρι τυλιγμένο στην ιστορία και στις εξεγέρσεις.
Το 1695 αλωνίζουν στην Ευρυτανία οι ορδές του πρώην Μανιάτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη, ο οποίος πουλά τις υπηρεσίες του εναλλάξ σε Τούρκους και Βενετσιάνους, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μία χαοτική κατάσταση τρόμου στον τόπο. Οι συμμορίτες του Γερακάρη πληροφορούνται ότι στο μοναστήρι της Βράχας καταφεύγουν διάφοροι απείθαρχοι καθώς και εξεγερμένοι κλεφταρματολοί και έτσι επελαύνουν επιχειρώντας να το πυρπολήσουν. Παρεμβαίνουν  όμως τα παλικάρια του  ξακουστού Ευρυτάνα  αρματολού του επονομαζόμενου “μικρού Χορμόπουλου”, που σε συνεργασία με τον ηγούμενο Δαμασκηνό δίνουν σκληρή μάχη και εντέλει γλυτώνουν το μοναστήρι, αν και μισοκαμμένο. Πιθανόν λόγω αυτού του συμβάντος, θα πρέπει να έγινε, πενήντα χρόνια μετά, δηλ. στα 1745, και η συνολική ανακαίνιση που προαναφέραμε, με έξοδα της οικογενείας Γεωργίου Χατζηδήμου από την Αγία Τριάδα. Να σημειώσουμε ότι στη συγκεκριμένη μάχη σκοτώθηκε το πρωτοπαλίκαρό του μικρού Χορμόπουλου,  ο καπετάν Λίσκος, που θάφτηκε δίπλα από το μοναστήρι.
Εδώ στη Βράχα θα βρεθεί, ουκ ολίγες φορές, και ο θρυλικός Ευρυτάνας επαναστάτης ο Κατσαντώνης, που και αυτός θα χρησιμοποιεί πολύ συχνά τη μονή  σαν επαναστατικό άντρο και κρησφύγετό του. Υπήρχε μάλιστα παλιότερα και κοντινή βρύση με το όνομά του, καθώς και ομώνυμη σπηλιά, ενώ η παράδοση αναφέρεται και σε πολλές διηγήσεις γερόντων της εποχής που μολογούσαν για τις απίθανες κόντρες του Κατσαντώνη με τον τότε ηγούμενο (λόγω κάποιων “δοσιμάτων” που απαιτούσε ο Αγραφιώτης επαναστάτης από την εύπορη μονή για λογαριασμό κάποιων χωρικών, απαίτηση όμως που αρνούνταν ο ηγούμενος) με αποτέλεσμα η μεταξύ τους διαφωνία να καταλήγει σε γερή… τσιπουροκατάνυξη!!! Επίσης, σύμφωνα με μία εκδοχή, και ο αδερφός του Κατσαντώνη, ο περίφημος Λεπενιώτης, μετά το βαρύ τραυματισμό του (πιθανότερη ημερομηνία το Πάσχα του 1812) από ενέδρα του τουρκολάτρη Νίκου Θέου και του κοτζαμπάση Γ. Κωστάκη, στην κοντινή Φουρνά, μεταφέρθηκε άμεσα από τους συντρόφους του στο μοναστήρι της Βράχας, όπου πιθανόν εκεί να απεβίωσε μετά από λίγες ημέρες. 
Στην περίοδο της ακμής του μοναστηριού, στις αρχές του 19ου αιώνα, λειτουργεί σχολή γραμμάτων και ανώτερο διδασκαλείο, γεωπονική σχολή μελισσοκομίας και δεντροκομίας. Υπάρχει αρχονταρίκι, μετόχι, βιβλιοθήκη και… θεραπευτήριο!!! Επίσης η  μονή διαθέτει σεβαστό αριθμό κοπαδιών, δεκάδες στρέμματα με καλλιέργειες, νερόμυλο κλπ. Εξαιτίας αυτού, το ακμαίο οικονομικά μοναστήρι γίνεται συχνός στόχος ληστειών από αρβανίτες και διάφορους άλλους περαστικούς επιδρομείς .

Ο Καραϊσκάκης και η άγνωστη μάχη της Βράχας.
Στα 1824 και ενώ μαίνεται ο εμφύλιος μεταξύ των εξεγερμένων, ο Γιώργης Καραϊσκάκης κατηγορείται για προδοσία (δήθεν για συνεργασία με τον Ομέρ Βρυώνη). Στήνεται μία δίκη-παρωδία σκηνοθετημένη από τον εγγλεζόδουλο Μαυροκορδάτο και την αυλή του. Παρεμπιπτόντως θα αναφέρουμε ότι ο λεγόμενος “διαβολοπρίγκηπας” ο Μαυροκορδάτος, ο ραδιούργος Φαναριώτης, το “τσογλάνι του Ρείζ εφέντη” όπως τον αποκαλούσε ο Καραϊσκάκης, υπήρξε και ο διαχειριστής του περιβόητου ληστρικού αγγλικού δανείου που αλυσόδεσε με τα χειρότερα δεσμά της εξάρτησης τη χώρα και το λαό μας… από τότε!!! Έτσι λοιπόν η κλίκα Μαυροκορδάτου χρησιμοποιώντας ένα δικό τους ψευδομάρτυρα ονόματι Βουλπιώτη, ανιψιό του εκλεκτού τους Ράγκου, καταφέρνουν να καταδικάσουν στη “δίκη της ντροπής” τον Καραϊσκάκη ο οποίος τελικά εξορίζεται. Τότε εκείνος, μαζί με 80 παλικάρια του, φεύγει από το Αιτωλικό και τραβά προς τα αγαπημένα του Άγραφα. Στη διαδρομή το ασκέρι του Καραϊσκάκη ενισχύεται με πολλούς εθελοντές, αγγίζοντας στο τέλος τους 1.500 μαχητές! Στόχος των “Καραϊσκάκηδων” είναι να ξαναπάρουν το αρματολίκι των Αγράφων που το θεωρούν ως το φυσικό τους οχυρό αλλά και σαν το ζωτικό τους χώρο ύπαρξης, αφενός λόγω του πρότερου βίου τους εκεί, και αφετέρου λόγω των φιλικά προσκείμενων ευρυτάνων χωρικών, οι οποίοι (αφού δεινοπαθούν από τον φιλάργυρο και τουρκολάτρη αρματολό Αγράφων Ράγκο που τους καταδυναστεύει, βασανίζει και λεηλατεί αλύπητα) προσδοκούν την επάνοδο του δίκαιου Καραϊσκάκη για να ανακουφιστούν. Κατά πόδας τον καταδιώκουν οι Γιαννάκης Ράγκος, Νίκος Στορνάρης, Γρηγόρης Λιακατάς με την υπόδειξη βέβαια του ύπουλου “πρεζιντέντε” Μαυροκορδάτου. Αργότερα προστίθεται και ο τουρκόφιλος Σταμούλης Γάτσος και ο αρβανίτης Καραταϊρης. Όλοι τούτοι λοιπόν, οι τάχα πατριώτες, έφτασαν να συνεργαστούν ακόμη και με τους Τούρκους και με το Σούλτζιε Κόρτζα αρκεί να εξουδετερώσουν το “γιο της καλόγριας” και να διατηρήσουν τα δικά τους “κεκτημένα” στην ταλαίπωρη περιοχή των Αγράφων. Μόνο ο Ν. Στορνάρης, ντροπιασμένος κάποια στιγμή από αυτή τη συνεργασία, αποχωρεί από την ανίερη συμμαχία των διωκτών. Οι υπόλοιποι συνεχίζουν την καταδίωξη του “ταραχοποιού” όπως τον αποκαλούν. Κλείνουν τα περάσματα, αλλά ο Καραϊσκάκης με συνεχείς ελιγμούς τους ξεφεύγει συνεχίζοντας το δρόμο του.

Όμως σε κάποια στιγμή παθαίνει σοβαρή κρίση από τη φυματίωση που τον ταλαιπωρεί αφάνταστα. Τότε λοιπόν, βαριά άρρωστος, μεταφέρεται από τους συντρόφους του πάνω σε ένα ξυλοκρέβατο και όλοι μαζί βαδίζουν ασταμάτητα με συνεχείς νυχτερινές πορείες μέσα στη δύσβατη ευρυτανική γη, ώσπου στις 15 Μάη 1824, μια επίλεκτη ομάδα, μαζί με τον άρρωστο καπετάνιο, φτάνει στο γνώριμο φιλόξενο Μοναστήρι της Βράχας. Οχυρώνονται εκεί. Ο αρχηγός είναι πλήρως εξουθενωμένος από την ασθένειά του. Οι καλόγεροι της μονής τον φροντίζουν, μάλιστα τρέφεται με… γάλα γαϊδούρας προσπαθώντας να ανακάμψει, αλλά δυστυχώς η υγεία του παραμένει σε άθλια κατάσταση. Έτσι την ηγεσία για την επικείμενη μάχη την αναθέτει στο αγαπημένο του πρωτοπαλίκαρο το γενναίο Αντώνη Ζαραλή. Εν τω μεταξύ οι συνασπισμένοι αντίπαλοι του Καραϊσκάκη καταφτάνουν από Ρεντίνα, Κλειστό, Φουρνά. Μαζί τους είναι και οι σύμμαχοί τους τα ασκέρια του Σούλτζιε Κόρτζα και άλλοι ακόμη Τούρκοι που έχουν έρθει από το Μαυρίλο. Στις 16 Μάη όλοι μαζί εφορμούν στο μοναστήρι της Βράχας. Οι οχυρωμένοι, έχοντας τις πλάτες τους καλυμμένες από το βουνό, ξεμπουκάρουν και λίγο πιο κάτω, στη θέση Κουκιά, κάνουν γιουρούσι στους αντιπάλους, τους οποίους σε πρώτη φάση κατατροπώνουν και τους εξαναγκάζουν σε προσωρινή υποχώρηση. Όμως εκεί, ο επικεφαλής Ζαραλής πληγώνεται θανάσιμα και σε λίγο ξεψυχάει μέσα στο μοναστήρι της Βράχας όπου έχει μεταφερθεί από τους συντρόφους του. Λένε ότι στο σελάχι του Ζαραλή βρέθηκε ένα πολυκαιρισμένο σημείωμα του Μαυροκορδάτου που τον προέτρεπε να δολοφονήσει τον Καραϊσκάκη με αντάλλαγμα το αρματολίκι των Αγράφων και άλλα οφίτσια. Ο πιστός και ανιδιοτελής Ζαραλής ούτε που καταδέχτηκε να το δείξει ποτέ στον αρχηγό του. Ο Καραϊσκάκης συγκλονίζεται από το θάνατο του καλύτερού του φίλου και καταρρέει ψυχολογικά. Αν και βαθιά συντετριμμένος, καταφέρνει να πραγματοποιήσει ένα έξυπνο αντιπερισπασμό και να ξεφύγει επιτυχώς από τον ασφυχτικό κλοιό. Ξεγλιστρώντας έτσι από το μοναστήρι της Βράχας, κατευθύνεται αρχικά προς τα Πολιτοχώρια πλησίον του Καρπενησίου, και από εκεί στη Γραμμένη Οξιά και στη Δομνίστα όπου θα βρει περίθαλψη, κατάλυμα και στήριξη από άλλους καπεταναίους. Από τη Δομνίστα λίγες μέρες αργότερα (27/5/1824) ο Καραϊσκάκης θα προβεί σε “δήλωση μετανοίας” προς το Μαυροκορδάτο επιδιώκοντας πρόσκαιρη συνθηκολόγηση με σκοπό να μεταβεί ακολούθως στο Ναύπλιο, όπου εδρεύει η Κεντρική Διοίκηση για να την μεταπείσει και να αποκατασταθεί το όνομά του. Οι πολιτικοί της Κεντρικής Διοίκησης για να εξασφαλίσουν τις λεγόμενες ισορροπίες θα μοιράσουν, λίγο αργότερα, το περιβόητο αρματολίκι των Αγράφων ανάμεσα στον Καραϊσκάκη και το Ράγκο μισό-μισό! Ο Μαυροκορδάτος θα συνεχίσει την υπονόμευση με δυσμενείς συνέπειες για τον Αγώνα στα Άγραφα, αλλά δεν είναι της παρούσης η συνέχεια επί αυτού του ζητήματος.  Να σημειώσουμε ότι στη μάχη της Βράχας χάθηκαν 7 παλικάρια του Καραϊσκάκη, ενώ από τους αντίπαλους οι απώλειες ξεπέρασαν τις 40! Οι καλόγεροι έθαψαν τους νεκρούς “Καραϊσκάκηδες” στον περίβολο του Μοναστηριού, ενώ κατά μία εκδοχή το σώμα του Αντώνη Ζαραλή, για να μην ατιμαστεί, θάφτηκε σε μυστικό σημείο σε κοντινό βουνό.
Τo 1833 με βασιλικό διάταγμα διαλύονται όσα μοναστήρια διαθέτουν κάτω από 6 μοναχούς. Ανάμεσά τους και η ιστορική μονή της Βράχας.  Από τότε το μοναστήρι πέφτει σε παρακμή. Κλάπηκαν σημαντικά ιστορικά κειμήλιά του, ενώ ο αδυσώπητος χρόνος άφησε τα ανεξίτηλα σημάδια του και πάνω στο πέτρινο κορμί του. Tο 1956 χαρακτηρίστηκε “Ιστορικό διατηρητέο μνημείο Ιερά μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρα την κατά Βράχας των Αγράφων”! Με την παρέμβαση που γίνεται τα τελευταία χρόνια, για αποκατάσταση της μονής, κυρίως με τις άοκνες προσπάθειες των Βραχηνών αλλά και τη συνδρομή της αρμόδιας εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων, ενδεχομένως να μπορέσουν να αποκαλυφθούν ξανά αυτά τα μονάκριβα ιστορικά ίχνη. Μέχρι στιγμής κατασκευάστηκαν νέα κελιά πάνω στα θεμέλια των παλιών, αλλά οπωσδήποτε θα πρέπει να γίνουν πολλές ακόμη εργασίες για την πλήρη αποκατάσταση του ιστορικού μοναστηριού.   
“Λεφτά υπάρχουν”, σε αυτή τη χώρα, μόνο για τους μεγαλοπρονομιούχους;
Για την Ιστορία και τον Πολιτισμό;



35 σχόλια:

άγριο κυκλάμινο είπε...

Συγχαρητήρια για το αφιέρωμα αυτό σε μία από τις πιο ιστορικές μονές του τόπου που δεν έχει αναδειχθεί όσο θα έπρεπε. Έχω επισκεφτεί το μοναστήρι και έχω μαγευτεί από την τοποθεσία, από τη φυσική ομορφιά και την μοναδική τεχνοτροπία του κτίσματος. Σήμερα με το κείμενο σου ανακάλυψα και τη βαριά ιστορία που κουβαλά. Μπράβο.

photoioannina είπε...

Πολύ καλό το αφιέρωμά σου φίλε Ευρυτάνα. Πληροφορήθηκα στοιχεία που δεν γνώριζα. Δεν γνώριζα καθόλου το συγκεκριμένο μοναστήρι και την ιστορία του. Συγχαρητήρια που το ανέδειξες.
Καλή σου μέρα.

dimosf είπε...

Εξαιρετικό το αφιέρωμα!!! Θλίψη προκαλεί η φωτογραφία με τα "γραμμένα" πάνω στις τοιχογραφίες. Μα τι λαός είμαστε τέλος πάντων;

Συνέχισε τη σπουδαία δουλειά που κάνεις.

Δήμος
disaki.blogspot.com

Φυσιολάτρης! είπε...

Σπουδαία αναφορά....συγχαρητήρια!!!Πόσοι ήξεραν άραγε....πόσο δυνατά χτυπούσε εδώ η καρδιά του ξεσηκωμού....Φοβερή και η περιγραφή της μάχης....και οι πολιτικές ραδιουργίες του Αλ. Μαυροκορδάτου εναντίον του Καραϊσκάκη......Το χαίρομαι το blog σας!!!!!!!!

gitsanas είπε...

Φίλε "Ιχνηλάτη",
δεν ήξερα τίποτε από αυτά που έγραψες.
Υπέροχο αφιέρωμα και καταπληκτικές φωτογραφίες. Θλιβερή όμως η εικόνα με τα "αυτόγραφα" πάνω στις αγιογραφίες.

λεύτερος είπε...

Ευρυτάνα εισαι πραγματικος ιχνηλάτης. Παρα πολύ καλη η έρευνα σου.
Μονο να σου ζητήσω μια χαρη. Εξερεύνησε και αλλα μοναστήρια-καταφυγια-ορμητήρια για να τα εχουμε καβατζα.Οπως πάνε τα πραγματα ισως και να χρειαστούν.!!

dimitris είπε...

Ευρυτανα ιχνηλατη καλημερα, οτι και να σου γραψω λιγο θα ειναι, ενα σπουδαιο αφιερωμα στην ΙΣΤΟΡΙΑ του τοπου μας, να εισαι καλα για τα καλα που μας μαθαινεις...

doctor είπε...

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΝ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΨΑΧΝΟΥΝ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΤΗΣ. ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΥ ΕΜΠΕΡΙΣΤΑΤΩΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΟΥ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΥΓΧΑΝΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ.
ΟΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΟΥ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ Η ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΒΡΑΧΑΣ. ΕΥΧΟΜΑΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΖΗΛΟ.

tselos photos -Nature of Roumeli είπε...

Καταπληκτικό το αφιέρωμά σου φίλε "ιχνηλάτη" !

Θα ήθελα να προσθέσω μονάχα δύο παρατηρήσεις :

α. Η χρονολογία της δολοφονίας του Λεπενιώτη που αναφέρεις (1812) είναι η πιθανότερη αλλά όχι σίγουρη , γιατί αμφισβητείται από άλλες πηγές της εποχής. Επίσης και η μεταφορά του τραυματισμένου ήρωα στο μοναστήρι δεν επιβεβαιώνεται.
Για την πορεία της υγείας του , πόσο έζησε και που ενταφιάστηκε , έχουν γραφεί οι πλέον διαφορετικές και συγκρουόμενες μεταξύ τους υποθέσεις.

β. Η τοποθεσία Κούκια που αναφέρεις λέγεται Κουκιά (είναι τα γνωστά Κ-κιά των Βραχηνών) και στην περιοχή αυτή έχει εντοπιστεί αρχαίος οικισμός που δεν έχει ερευνηθεί ποτέ μέχρι σήμερα από αρχαιολόγους. Εδώ πριν μερικά χρόνια στήθηκε κενοτάφιο προς τιμή του φονευθέντος Ζαραλή.

Καλή δύναμη για την συνέχεια !!

sofia είπε...

Η Ευρυτανία είναι ένα μέρος που δεν έχω επισκεφθεί. Οι αναρτήσεις σου με κάνουν να νιώθω μειονεκτικά αλλά ο εξαιρετικός σου λόγος αναπληρώνει ένα μεγάλο κενό. Τα περιηγητικά- ταξιδιωτικά κείμενα είναι από τα αγαπημένα μου και κυρίως όταν δένονται με την τοπική ιστορία.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-άγριο κυκλάμινο,
Είναι αλήθεια ότι σε κάθε επισκέπτη προκαλεί δέος ο συνδυασμός του σκληρού φυσικού τοπίου με το ίδιο το παλιό ιστορικό μοναστήρι. Λες και φίλιωσαν εκεί η ιστορία, ο τόπος και ο χρόνος. Ευχαριστούμε πολύ.
--------------------

-photoioannina,
λίγοι γνωρίζουν το παμπάλαιο ξεχασμένο μοναστήρι της Βράχας και ακόμη λιγότεροι την σπουδαία ιστορία που κρύβει. Σημασία όμως έχει ότι υπάρχουν πολλοί που θέλουν να μάθουν και να γνωρίσουν. Την καλησπέρα μας φίλε Γιαννιώτη.
--------------------

-Δήμος,
Καλώς ήλθες στην παρέα μας και σε ευχαριστούμε για τα καλά σου λόγια για την προσπάθειά μας. Επισκεπτόμαστε συχνά το πολύ ενδιαφέρον blog σου και θα παροτρύνουμε και τους άλλους επισκέπτες μας να κάνουν το ίδιο. Για το ερώτημά σου τι να πούμε; Ερμηνεύεται, άραγε, η αστείρευτη βλακεία ορισμένων;
-------------------

-Φυσιολάτρης!,
Οι σιχαμερές μηχανορραφίες του Μαυροκορδάτου ενάντια στους μη αρεστούς αγωνιστές ήταν άνευ προηγουμένου. Φαναριώτες, μεγαλορασοφόροι, κοτζαμπάσηδες, ξενόδουλοι, αλλά και χίλιοι δύο ακόμη πολιτικοί πρόγονοι αυτών που μας κυβέρνησαν-ουν επί 2 σχεδόν αιώνες, υπονόμευσαν τον αγώνα και τους πιο αγνούς μαχητές τους οποίους σε πολλές περιπτώσεις, κιόλας, ενέπλεξαν στους ιδιοτελείς ανταγωνισμούς τους. Θα έχουμε να λέμε, μέσα από διάφορες εξιστορήσεις που έλαβαν χώρα στην Ευρυτανία. Καλό βράδυ.
---------------------

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-Αγρίνιο...γλυκές μνήμες,
αγαπημένη μας Γίτσα, καλησπέρα και σε ευχαριστούμε για τα εγκάρδια λόγια σου.
Όσο για τα “αυτόγραφα” που χάραξαν κάποιοι άμυαλοι περαστικοί πάνω σε ένα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο του τόπου, φαίνεται πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θεωρούν τόσο… σπουδαία την αφεντιά τους που έκριναν σωστό να την αποθανατίσουν επάνω σε πολύτιμες τοιχογραφίες αιώνων. Ας ελπίσουμε οι εργασίες αποκατάστασης να επαναφέρουν την αρχική εικόνα…
-------------------

-λεύτερος,
Χαχαχαχα, πολύ πετυχημένη η ατάκα σου!
ΥΓ. και όμως, είναι σοφό αυτό που είπες!
--------------------

-dimitris,
Ευχαριστούμε φίλε για τον καλό λόγο. Παίρνουμε κουράγιο και επιπλέον ώθηση στην προσπάθειά μας. Να ‘σαι καλά.
---------------------------

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-doctor,
Ωφέλιμο είναι να ρίχνουμε τα φώτα μας και εκεί που η λεγόμενη προβολή είναι ανύπαρκτη. Θα συνεχίσουμε με ζήλο, όπως είπες, όσο μας επιτρέπει ο ελεύθερος χρόνος μας από τη δουλειά και τις λοιπές υποχρεώσεις. Ευχαριστούμε ολόψυχα σταθερέ μας φίλε.
-------------------------

-tselos photos - Nature of Roumeli,
Ευχαριστούμε φίλε μας. Nα προτρέψουμε και σε επίσκεψη στο ωραίο blog σου όπου έχεις αναρτήσει καταπληκτικές φωτογραφίες από τη Βράχα.
Όσον αφορά, τώρα, τις παρατηρήσεις σου για τις οποίες σε ευχαριστούμε ιδιαίτερα:
Α) Για τη δολοφονία του Λεπενιώτη: Δύο είναι οι πιο ισχυρές από τις εκδοχές: Το 1812 και το 1819. Κάποιοι λένε και για το 1815 αλλά η περίπτωση αυτή χωλαίνει σε πολλά. Όπως θα παρατήρησες, γράφουμε και εμείς στο άρθρο μας ότι το 1812 είναι ΤΟ ΠΙΘΑΝΟΤΕΡΟ. Βάλαμε, και από την πλευρά μας, τη λέξη “πιθανότερο” γιατί δεν είναι απόλυτα σίγουρο. Επί τη ευκαιρία, πάντως, θα πούμε πως μάλλον έχουν δίκιο όσοι υιοθετούν το 1812 και όχι το 1819 και αυτό διότι μετά τη δολοφονία του Λεπενιώτη, σχεδόν όλα τα “Κατσαντωνόπουλα” (Καραϊσκάκης, Τσιόγκας, Φραγκίστας, Τσάκας, κλπ) πήγαν στην Ήπειρο στον Αλή, όπου “συνθηκολόγησαν” πρόσκαιρα (για λόγους ταχτικής βέβαια) και έλαβαν μάλιστα και κάποια αξιώματα (τζοχανταραίοι, κολτζήδες, αρματολοί). Προσέξτε! τότε που οι συμμαχητές του αποβιώσαντος Λεπενιώτη βρίσκονταν ΗΔΗ στον Αλή, σωρεία γενικότερων γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκείνη την εποχή -και κατά τη διάρκεια της παραμονής τους εκεί- τοποθετούνται σίγουρα πριν το 1819. Άρα η εκδοχή του θανάτου του Λεπενιώτη το 1819 μάλλον δεν ευσταθεί (με όλες τις επιφυλάξεις βέβαια). Πάμε τώρα στη μεταφορά του Λεπενιώτη στη Βράχα. Ο Λεπενιώτης είχε τραυματιστεί σοβαρά, από το σκυλολόι των κοτζαμπάσηδων στην κοντινή Φουρνά. Λαβώθηκε στην κοιλιά (και μάλιστα λένε ότι γι’ αυτό του έδωσαν να μασήσει και μολύβι ώστε να ανακουφιστεί από τους αφόρητους πόνους) και επίσης χτυπήθηκε και στο μηρό ή στον ώμο (διίστανται οι απόψεις ως προς το σημείο της δεύτερης λαβωματιάς ). Μετά τον ούτως ή άλλως βαρύ τραυματισμό του, μεταφέρθηκε αμέσως στην Γυφτόβρυση της Βράχας! Έχανε πολύ αίμα και υπέφερε οπότε, μάλλον, τον πήγαν για ΑΜΕΣΗ βοήθεια στη διπλανή μονή της Βράχας στην οποία υπενθυμίζουμε ότι λειτουργούσε και κάποιου τύπου θεραπευτήριο, και όχι στο μακρινό Βάλτο, που λένε, διότι αν συνέβαινε το δεύτερο πολύ πιθανόν να ξεψυχούσε στο δρόμο. Στο Βάλτο, που λέει και το τραγούδι, κατέφυγαν μετά το θάνατο του καπετάνιου τους για να κρυφτούν. Λέγεται ότι τον είδε και κάποιος εμπειρικός γιατρός. Ο Λεπενιώτης πέθανε πάντως σύντομα, άλλοι λένε μετά από ένα δύο εικοσιτετράωρα και άλλοι μετά από κάμποσες ημέρες (11). Κανείς δεν ξέρει που θάφτηκε το άψυχο σώμα του αδερφού του Κατσαντώνη. Όντως, όμως, οι πληροφορίες διίστανται και γι’ αυτό προσθέσαμε στην συγκεκριμένη παράγραφο τη φράση “σύμφωνα με μία εκδοχή”.
Β) Σωστό! “Κουκιά” και όχι “Κούκια”. Εκ παραδρομής “ταξίδεψε” στραβά ο τόνος σε άλλη συλλαβή! Διορθώθηκε αμέσως και σε ευχαριστούμε πολύ . Δεν γνωρίζαμε για τον ανεξερεύνητο αρχαίο οικισμό της περιοχής.. Σημαντική η επισήμανσή σου σου και σίγουρα αξίζει να ψαχτεί σε αντίστοιχη θεματολογία . Όσον αφορά το κενοτάφιο στη μνήμη του Αντώνη Ζαραλή μάλλον θα πρέπει να εννοείς αυτό που έχουμε βάλει στην προτελευταία φωτογραφία μας.
Ευχαριστούμε πολύ για το ενδιαφέρον και τις χρήσιμες παρεμβάσεις που πάντα βοηθούν και δίνουν έναυσμα για περαιτέρω έρευνα.
------------------

-sofia,
Καλή μας φίλη, αξίζει να επισκεφτείς την Ευρυτανία και να είσαι σίγουρη ότι θα σε αποζημιώσει. Επισκεπτόμαστε συχνά το τόσο ποιοτικό blog σου για το οποίο θεωρούμε ότι πρέπει να νιώθεις πολύ… πλεονεκτικά. Σε ευχαριστούμε για το κολακευτικό σου σχόλιο.

Aris είπε...

Συγκλονιστικο το αφιερωμα.

Η μαχη της Βραχας πρεπει να διδασκεται.

Να συμβαλλω και εγω στην κουβεντα με ενα αποσπασμα που βρηκα για τα αισχη των Ραγκαιων και λοιπων, αυτων που κυνηγουσαν τον Καραισκακη στα Αγραφα με την εντολη του Μαυροκορδατου οπως σωστα γραφτηκε.

Ειναι απο μια επιστολη διαμαρτυριας που εστειλαν στη Διοικηση στο Ναυπλιο δεκαδες κατοικοι των Αγραφων.

Λενε λοιπον.......

"αρπαζαν, εκαιαιν, εφονευον, ηχμαλωτιζον.... εκαμνον πολυ χειροτερα των Τουρκων. Επειδη οι Τουρκοι ουτε αυτια εκοπταν εις τους προσκυνημενους χριστιανους, ουτε εζεματιζαν με λαδι, τους ανθρωπους.... Τοιαυτα εδοκιμαζεν η επαρχια μας εως την εποχην, οπου ηλθε ο Καραισκακης καπετανος, και εκτοτε επαυσε καθε λαφυραγωγια και ειρηνευσεν ο τοπος....και εις ολον το διαστημα οπου τον ειχαμε αρχηγον των αρματων της επαρχιας μας Τουρκον με τα ματια μας δεν ιδαμεν..."

Τα αυμπερασματα δικα σας.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-aris,
φοβερό ντοκουμέντο!!!! Το έχω διαβάσει κι εγώ και μάλιστα πρόσφατα στο γνωστό βιβλίο του Μηχιώτη για το οποίο κουβεντιάζαμε, όταν είχαμε βρεθεί με τα παιδιά στην απεργία τον Οχτώβρη. Να είσαι καλά για την παρέμβαση.
Μεγάλη επαναστατική προσωπικότητα ο "γιος της καλογριάς". Πονεμένος και διωγμένος από μικρό παιδί, ο Καραϊσκάκης, συμπονούσε το ραγιά και οργίζονταν όταν τον πατούσαν οι κάθε είδους καταπιεστές. Διάβασε και το καταπληκτικό βιβλίο του Δέτσικα για τον Καραϊσκάκη να δεις διαμάντι!

ΥΓ. Όλοι μετά τον Κατσαντώνη βέβαια, τον πιο αγνό και αυμβίβαστο επαναστάτη που ανέδειξαν τα (προ και μετά) επαναστατικά εκείνα χρόνια.

Scorpion49 είπε...

Αγαπητέ Ευρυτάνα Ιχνηλάτη,
Πολύ ενδιαφέρουσα και επιμορφωτική η ιστορική αναφορά στο Μοναστήρι της Βράχας. Διαβάζουμε και νομίζουμε ότι ζούμε τα γεγονότα της εποχής. Έρχεται από παλιά η διχόνοια, η προδοσία, το συμφέρον, με σκοπό τα οφίτσια και το χρήμα. Διαχρονικό το πρόβλημα, μα πρέπει να σκεφτούμε τη λύση του. Η πάλη του καλού και του κακού, η αέναη σύγκρουση των δυνάμεων για την κυριάρχηση τους στον πλανήτη γη.
Εύχομαι καλό βράδυ!

tselos photos -Nature of Roumeli είπε...

Με συγχωρείς που σε έβαλα και έγραψες όλα αυτά τα πράγματα φίλε "ιχνηλάτη" !

Νομίζω ότι αντλούμε πληροφορίες από τις ίδιες πηγές και - στην πράξη - καταλήγουμε στα ίδια συμπεράσματα .

Έχω την γνώμη ότι καλό είναι να γίνεται μικρή αναφορά στις πηγές και την βιβλιογραφία για να αποφεύγονται οι όποιες συγχύσεις και παρανοήσεις .

Το "σήμα" του Ζαραλή είναι όντως αυτό στην φωτογραφία σου , απλά το ανέφερα συμπληρωματικά .

Μία σημαντική πηγή για τις τελευταίες στιγμές του Λεπενιώτη αποτελούν και οι σημειώσεις του Φουρνιώτη αγωνιστή Κώστα Γαλλή (γεννήθηκε το 1798) . Σ' αυτές αναφέρεται η αρχική μεταφορά του τραυματία στην Γυφτόβρυση της Φουρνάς, πάνω από το παλιό Δασαρχείο, (πολλά χωριά έχουν βρύσες με αυτή την ονομασία, ακόμα και το Καρπενήσι, για ευκολονόητους λόγους) και η επόμενη στην επίσης Φουρνιώτικη τοποθεσία και πηγή Ξηροσακούλη. Εκεί πέθανε και τάφηκε κάπου κοντά, όμως ο θάνατός του αποκρύφτηκε.
Στην πορεία αυτή οι άντρες του Λεπενιώτη (ίσως 100 νοματέοι) δεν άφησαν κανέναν ντόπιο να τους ακολουθήσει και από εδώ αρχίζουν οι εικασίες να συμπληρώνουν τα αναπόφευκτα κενά .

Το αναφέρω για να τονίσω ότι στην ουσία δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τίποτα σχετικό και είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρχουν άλλες άγνωστες πηγές που να μπορέσουν να προσθέσουν κάτι καινούριο στα πολλά και αναπάντητα ερωτήματα που αφήνουν όλες οι γνωστές διηγήσεις .

Η μνήμη του Λεπενιώτη πάντως (και αυτό είναι που μένει) παραμένει ολοζώντανη στην περιοχή . Στη Φουρνά υπάρχει προτομή του, η πλατεία φέρει το όνομά του, όπως και ο σύλλογος των απανταχού Φουρνιωτών . Μια οφειλόμενη πατριωτική τιμή γιατί και ο Νικοθέος ήταν Φουρνιώτης !!

Να είσαι καλά !

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

Φανταστική η παρουσίαση.
με περιπλάνηση στις χαμένες σελίδες της επαναστατικής ιστορίας.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-Scorpion49.
Έρχεται, πράγματι, από παλιά αυτή η ιστορία που τόσο εύστοχα περιγράφεις- και το υπόβαθρό της είναι πάντα η αέναη σύγκρουση κοινωνικών ομάδων, διαφορετικών επιδιώξεων, τηρουμένων των αναλογιών για κάθε εποχή. Η μάχη ανάμεσα στο άδικο και το δίκιο. Και πάντα έτσι θα είναι, μέχρι που να καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, μέχρι δηλαδή το είδος μας να εξανθρωπιστεί πραγματικά. Αν ποτέ…
Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή φίλε μας.
-----------

-Photo titloi,
αυτός είναι και ο σκοπός, η περιπλάνηση στα χνάρια της γης και της ιστορίας του τόπου μας. Το παλεύουμε στο μέτρο των δυνάμεών μας. Να είσαι καλά.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-tselos photos-Nature of Roumeli,

Αγαπητέ συμπατριώτη, καλησπέρα και απορρίπτουμε αμέσως τη… συγνώμη σου! Ίσα-ίσα, που οι σοβαρές παρατηρήσεις σου δίνουν έναυσμα για μια διεξοδική συζήτηση και πέραν του ίδιου του συμβάντος. Φυσικά και δεν διαφωνούμε επί της ουσίας. Βέβαια, από το ιστορικό μοναστήρι με την άγνωστη μάχη της Βράχας που ήταν το επίκεντρο, περάσαμε στο επιμέρους "μονοπατάκι" με τις λεπτομέρειες του χαμού του Λεπενιώτη και περιστραφήκαμε εκεί. Αλλά αυτή είναι και η ομορφιά της διαδικτυακής επικοινωνίας. Να υπεισέρχονται οι σχολιασμοί, να κεντρίζουμε το ενδιαφέρον μας για να προβληματιζόμαστε, να ψάχνουμε εκ νέου πράγματα, να μαθαίνουμε ακόμη περισσότερο!

Ορμώμενοι από όσα σημαντικά έγραψες, θα θέλαμε να σημειώσουμε τα εξής: Κατ’ αρχάς κάθε επιμέρους πληροφορία, έστω και αποσπασματική, μέσα σε ένα γενικότερο σύνολο, προκύπτει από αναζήτηση και διασταύρωση από διαφορετικές πηγές, από αυτές που υπάρχουν ή που μπορούμε να αγγίξουμε. Π.χ. για το θάνατο του Λεπενιώτη αντλούνται στοιχεία από διάφορες μοναχικές "βρυσούλες", ενίοτε πολύ δυσεύρετες. Αναφέρεται πολύ συχνά, σε πλείστες, αν και διάσπαρτες, ιστορικές βιβλιογραφίες, η σταθερή πρόσβαση των Κατσαντωναίων στο μοναστήρι. Να αναφέρουμε, επιπρόσθετα, ότι το Πάσχα του 1808 ο Κατσαντώνης με τα παλικάρια του βρέθηκαν εκεί, νήστεψαν και μετάλαβαν. 4 χρόνια αργότερα και μετά το χαμό του Κατσαντώνη, ο αδερφός του ο Λεπενιώτης κατέλυσε ξανά εκεί για το Πάσχα του 1812. Αυτό το γεγονός καταγράφεται σχεδόν παντού. Ο Λεπενιώτης πήγε στη Βράχα εκείνο το μοιραίο Πάσχα. Η χρονολογία (1812 ή 1819) είναι που αλλάζει, κι είναι αυτό που κουβεντιάσαμε παραπάνω, και επίσης διαφέρει και η ημέρα της επίσκεψής του στη Φουρνά (αν πήγε ανήμερα του Πάσχα ή την Τετάρτη μετά τη Λαμπρή). Από το μοναστήρι της Βράχας, πάντως, κατευθύνθηκε στη διπλανή Φουρνά όπου και τον στόχευσαν και τον λάβωσαν βαριά οι άνθρωποι των κοτζαμπάσηδων –Αλή. Πράγματι αμέσως μεταφέρθηκε στην Ξηροσακούλη (Φουρνά) και στη Γυφτόβρυση (υπάρχει, όμως, τέτοια και στη Βράχα). Από εκεί και πέρα όντως υφίσταται.... α-συνέχεια!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Σε μια ομιχλώδη άγνωστη εποχή που ακόμη και το κεντρικό γεγονός της ξεχασμένης μάχης της Βράχας είναι σε πολλά σημεία του δυσδιάκριτο, και που το λιγοστό νεράκι των (ιστορικών) πηγών χάνεται στις ατέλειωτες σχισμές του άγνωστου χρόνου, συμφωνούμε ότι η πλήρης επιβεβαίωση τέτοιων ειδικών λεπτομερειών, για τις τελευταίες στιγμές του Λεπενιώτη, είναι σχεδόν αδύνατη. Άρα από ένα σημείο και πέρα μπουσουλάς χρησιμοποιώντας τη λογική και συναφή στοιχεία για να εξάγεις κάποια έστω στοιχειώδη και οπωσδήποτε επιφυλακτικά συμπεράσματα που φέρουν όμως κι’ αυτά το σπόρο της αμφιβολίας.
Για πηγές, υπερπολύτιμες αλλά και με όλες τις δέουσες επιφυλάξεις και για την αξιοπιστία ορισμένων εξ’ αυτών - π.χ. ο Γαλής διαψεύδεται σε αρκετά, ειδικά σε χρόνους. Επίσης, για παράδειγμα, γίνεται λόγος και για ένα μοναστηριακό χειρόγραφο που μιλάει για παρουσία του Κατσαντώνη το 1825!!! όταν αυτός, φαντάσου, ήταν ήδη 16 χρόνια νεκρός! Π.χ. ακόμη: άλλοι λένε για τους εναπομείναντες Κατσαντωναίους ότι ήταν 80 και άλλοι, όπως ο γραμματικός του Καραϊσκάκη ο Αινιάν, γράφει για 300! Έπειτα λειτουργούν αναγκαστικά οι λογικές συνάφειες, βάση του επιβεβαιωμένου "πριν" και του "μετά", και βάση και μιας πιο σφαιρικής ιστορικής γνώσης για κάποια γεγονότα. Είναι αλήθεια ότι διίστανται ή και συγκρούονται όλες σχεδόν οι απόψεις που αφορούν το αν ο Λεπενιώτης πέθανε άμεσα ή μετά από μέρες όπως γράφεται, με τις περισσότερες, όμως, αναφορές να συνηγορούν για το δεύτερο. Αν υπήρξε ο άμεσος θάνατος, τότε αυτός ενδεχομένως να συνέβη στη βρύση. Αν, όμως, επέζησε για κάποιες ακόμη ημέρες, τότε η κοινή λογική λέει πως θα μεταφέρθηκε για άμεση περίθαλψη στο φιλόξενο μοναστήρι όπου και κοντά βρίσκονταν, και δοκιμασμένο οχυρό ήταν, και οι καλόγεροι χρόνια σύμμαχοι και επιπλέον λειτουργούσε και κάποιου είδους θεραπευτήριο. Αυτά τα επιχειρήματα προβάλλει η άποψη που ισχυρίζεται ως "σημείο θανάτου" του Λεπενιώτη το μοναστήρι, αλλά ασφαλώς όλα είναι εκδοχές. Μάλλον, δεν θα μάθουμε ποτέ την πλήρη αλήθεια σε αυτή την τόσο λεπτομέρεια. Θα επανέλθουμε και πάλι σε αυτά τα ζητήματα όταν κάποια στιγμή ανεβάσουμε στο blog το αφιέρωμα για τον ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ (για το οποίο δουλεύουμε καιρό, όσο μας φυσικά μας επιτρέπει η δουλειά μας και οι γενικότερες υποχρεώσεις της ζωής). Τότε θα έχουμε την ευκαιρία να πούμε-και να ψάξουμε- πολλά.

ΥΓ. Κάτι άλλο: Αυτό το λιτό και κάπως ξεχασμένο μνημείο του ΑΝΤΏΝΗ Ζαραλή, του τίμιου πρωτοπαλίκαρου του Καραϊσκάκη που δεν ενέδωσε στις σπιουνιές των Μαυροκορδάτων και που σκοτώθηκε σε αυτή τη μάχη της Βράχας, ποιος-οι το έστησαν; Η Πολιτεία ή ιδιώτες; Ρωτάω, αν γνωρίζεις, γιατί το φωτογραφίσαμε αλλά δεν κατορθώσαμε να μάθουμε.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

ΑΛΛΑ με αφορμή όλη την κουβέντα, θα θίξουμε το εξής πολύ πιο σημαντικό: Εμείς (εσείς) ενδιαφερόμαστε, μελετούμε, ψάχνουμε, όσο μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας. Πότε, άραγε, διδαχτήκαμε, σε αυτό τον τόπο, την ΑΛΗΘΙΝΗ ιστορία του Κατσαντώνη; Και λέμε ειδικά για αυτόν, μιας και το έφερε η πιο εξειδικευμένη κουβέντα μας, αλλά και γιατί –και με όλο το σεβασμό προς τους υπόλοιπους αγωνιστές- ο Κατσαντώνης ΞΕΧΩΡΙΖΕ!!! Και από το Λεπενιώτη και από τον Καραϊσκάκη και από όλους! Για χρόνια, για δεκαετίες, στα σχολικά βιβλία της λεγόμενης επίσημης παιδείας, υπήρχε μια "μισή σκόρπια σελίδα" κι αυτή διαστρεβλωμένη. Όταν για άλλους αρεστούς, γράφτηκαν τόμοι! Πότε τα παιδιά θα μάθουν την πραγματική αλήθεια ή μήπως ποτέ, γιατί πολύ απλά ΔΕΝ συμφέρει την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων; Διότι ο Ευρυτάνας Κατσαντώνης υπήρξε ο ορισμός του ΑΠΟΛΥΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, του πραγματικά απροσκύνητου αγωνιστή, που πήγε κόντρα –συνολικά- στο ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ. Ενάντια στην καταπίεση της διπλής σκλαβιάς και των Τούρκων αλλά και των κοτζαμπάσηδων που ξεζούμιζαν αντάμα το φτωχό λαό. Πότε θα ειπωθεί η πλήρης αλήθεια για αυτόν ή και για τον λεβέντη Καραϊσκάκη, πέρα από τις φτηνές πατριδοκάπηλες αναφορές κάποιων οι οποίοι αφαιρούν νοήματα και έντιμες στάσεις ζωής κάποιων αγωνιστών της επανάστασης, και αυτό για να μην ξεβολευτούν οι κοιμισμένες συνειδήσεις; Μήπως δεν συμφέρει την κυρίαρχη ιδεολογία της άρχουσας τάξης που από τότε μέχρι σήμερα, από τους ξενόδουλους πρίνζηπες Μαυροκορδάτους μέχρι (…….βάλε όσες τελείες θα ήθελες), μας κυβερνά το ίδιο πολιτικό DNA;
Καλό βράδυ φίλε Ηλία και ευχαριστούμε.

Τακης είπε...

Καταπληκτικό και διδακτικό το αφιέρωμα στο ιστορικό μοναστήρι της Βράχας. Αν και γνώριζα αρκετά στοιχεία για το θέμα από το φίλο Μπάμπη Τσέλο, εν τούτοις ανακάλυψα ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, τονισμένες μ' έναν πραγματικά εκπληκτικό γραπτό λόγο, αγαπητέ Ιχνηλάτη Ευρυτάνα. Συνέχισε με τέτοιου επιπέδου αφιερώματα για να ξυπνούν συνειδήσεις, να μας κάνουν υπερήφανους και να θυμόμαστε ότι η ιστορία, δυστυχώς ή ευτυχώς, επαναλαμβάνεται στο ακέραιο.
Θα σε παρακαλέσω όπου υπάρχει η δυνατότητα να καταχωρείς και τις πηγές για περαιτέρω αναζήτηση και έρευνα.
Εύγε!!!
Τάκης (Φθιωτικός Τυμφρηστός)

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Τακης,
καλώς ήλθες στην παρέα μας. Ευχαριστούμε για τα τόσο εγκάρδια λόγια σου. Θα προσπαθούμε για το καλύτερο και για τις απαραίτητες βελτιώσεις. Κάνετε σπουδαία δουλειά εκεί στο... γειτονικό "Φθιωτικό Τυμφρηστό". Καλό βράδυ.

dimitris είπε...

Ευρυτανα ιχνηλατη, καλημερα, καλα οι σχολιασμοι, ειναι μια δευτερη αναρτηση, μπραβο σας, σε ολους.

Μαθαινουμε!!!

tselos photos -Nature of Roumeli είπε...

Να σε καλημερίσω ξανά φίλε "ιχνηλάτη" απ' την πατρώα γη και το Καρπενήσι !

Διάβασα ότι στις σημειώσεις του Κ. Γαλλή ενδεχομένως έχει σβηστεί η κάτω γραμμή από το 2 (1812) και φαινόταν σαν 9 . Αν δεχτούμε κάτι τέτοιο τότε παύει οποιαδήποτε αμφιβολία για την χρονολογία .
Δυστυχώς δεν γνωρίζω αν οι πρωτότυπες σημειώσει του Γαλλή σώζονται και που βρίσκονται σήμερα.

Πάντως σε ότι αφορά την αξιοπιστία του θα έλεγα ότι σαν ντόπιος (14 χρονος τη χρονιά του φονικού) σίγουρα ήταν αυτήκοος μάρτυρας των γεγονότων και πιθανολογώ ότι είναι πιο κοντά στην αλήθεια από άλλους. Επίσης ήταν συμπαθών προς τον Λεπενιώτη και τους αρματωλούς (αυτό επιβεβαιώνεται από τη κατοπινή δράση του),σε αντίθεση με άλλους "μάρτυρες" , που είχαν χίλιους λόγους να κρύψουν η να κουρέψουν την αλήθεια.

Επειδή όμως αρκετά ξεστρατίσαμε από τον τίτλο του αφιερώματος , ας ξαναγυρίσουμε στο μοναστήρι .

Το μνημείο - κενοτάφιο του Ζαραλή στήθηκε από τον αείμνηστο ιστοριοδίφη της Βράχας Βασίλη Μαντούζα , συγγραφέα του βιβλίου "ΒΡΑΧΑ, υστεροβυζαντινό χωριό των Αγράφων", με την αρωγή και άλλων Βραχηνών.

Βλέπεις ότι τα λεφτά και το ενδιαφέρον του κράτους δεν επαρκούν για αυτές τις "ασήμαντες" σελίδες της ιστορίας μας.
Ας είναι καλά οι τοπικοί σύλλογοι και η φλόγα κάποιων λίγων ρομαντικών .

Για όλους τους Κατσαντώνηδες τέλος, οι εξουσίες στην ουσία τρέφουν την μέγιστη απέχθεια διαχρονικά. Ακόμα και όταν ΑΝΑΓΚΑΖΟΝΤΑΙ να τους τιμήσουν .

Νομίζεις ότι διαφέρουν πολύ από την "διπλωματία" και τις πρακτικές του Τεπελενλή ;
Δυστυχώς οι Τούρκοι μορεί να φύγανε το 1828-29 από τον τόπο μας, τα φερσίματά τους όμως θα μας συντροφεύουν μια ζωή .....

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-dimitris,
χαιρόμαστε φίλε μας για αυτό που γράφεις. Πάντα με την επικοινωνία και την κατάθεση απόψεων αντλούνται πολύτιμες γνώσεις για ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ! Καλό βράδυ…
-----------

-tselos photos Nature of Roumeli,
αγαπητέ μας φίλε και συμπατριώτη, να στείλουμε και τους δικούς μας εγκάρδιους χαιρετισμούς σε εσένα και στην πατρογονική γη μας, την Ευρυτανία, που τόσο μας λείπει!

Αν αυτό που διάβασες για την ημερομηνία είναι έγκυρο(υπό την έννοια να επιβεβαιωθεί η αλλοίωση του νούμερου 2, δουλειά προφανώς ειδικών) τότε ξεκαθαρίζεται, στο μέγιστο βαθμό, το ζήτημα, τουλάχιστον, της χρονολογίας της δολοφονίας του Λεπενιώτη και καταλήγουμε στο 1812 που γράψαμε και εμείς στο κυρίως άρθρο και στα σχόλιά μας. Ευχόμαστε, δε, η ωραία κουβέντα μας να κεντρίσει το ενδιαφέρον και άλλων φίλων ώστε να ανευρεθούν -αν υπάρχουν- και επιπλέον χρήσιμα στοιχεία που να μας γνωστοποιούν, με βεβαιότητα, και την ακριβή θέση του θανάτου του αδερφού του Κατσαντώνη.

Πολύ σημαντική είναι και η πληροφόρηση που μας παρέχεις και για το σύγχρονο μνημείο του Αντώνη Ζαραλή του τίμιου πρωτοπαλίκαρου του Καραϊσκάκη. Όπως βλέπεις, κάτι είχαμε... υποψιαστεί! Ώστε λοιπόν, ο Β. Μαντούζας με λίγους Βραχηνούς κατασκεύασε το κενοτάφιο και όχι "η Πολιτεία μας" που καθώς φαίνεται είχε σπουδαιότερα "έργα" να κάνει (και σίγουρα και προσοδοφόρα για κάποιους)!
Πόσο εύστοχα έγραψες φίλε μας για τη "σχέση στοργής" των εκάστοτε εξουσιών με τους διαχρονικούς Κατσαντώνηδες. Πόση αλήθεια κρύβουν τα λόγια σου!

Να είσαι καλά Ηλία, ευχαριστούμε για όλα φίλε μας και ελπίζουμε να βρεθεί και η ευκαιρία να συνεργαστούμε κάποια στιγμή για την ανάδειξη πλευρών της περήφανης ευρυτανικής ιστορίας.

Αλέξανδρος Φλώτσιος είπε...

Καλησπέρα , Ευρυτάνα Ιχνηλάτη δικαίωσες με μια ακόμη ανάρτηση το όνομά σου !Καλή συνέχεια!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

-Αλέξανδρος Φλώτσιος,
σε ευχαριστούμε από καρδιάς αγαπητέ φίλε. ΟΛΟΙ προσπαθούμε για τον τόπο μας και την ιστορία του. Και εσύ το γνωρίζεις, επίσης, πολύ καλά με την ωραία δουλειά που μας παρουσιάζεις για την Ιτέα Ευρυτανίας. Καλό βράδυ.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Διαβάστε, φίλοι μας, και εδώ!!!!!
Το εκπληκτικό αφιέρωμα του "Πορτιάτη", για το γιο της καλογριάς!

http://portiatis.blogspot.com/2011/12/blog-post.html

aetos είπε...

Είμαι περήφανος γιατί κατάγομαι από την Βράχα πολύ καλή δουλειά Μπράβο!!

D.ARMODOROS είπε...

ΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΑΡΘΡΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΤΟΥΝ ΤΑ 200 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΕ ΦΙΕΣΤΕΣ.
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ !!

Ο Γιάννος από τα βουνά της Πινδου είπε...

Είμαστε όλοι αυτοί που πόθου με μια καλλιτερη ζωή Καραισκακηδες

Liospi είπε...

Πολύ ωραίο άρθρο όπως και το φωτογραφικό υλικό (peace επάνω στην εικόνα). και βέβαια τα "backstage" της εποχής που δεν υπάρχουν σε «επιφανειακά» βιβλία ιστορίας.

Scorpion είπε...

Ιστορική αναδρομή γενναίων πράξεων, αλλά και επαίσχυντων γεγονότων εκ μέρους τού Μαύρου, κατάμαυρου, Κορδάτου και όχι μόνο.
Γηράσκω αεί διδασκόμενος και το οφείλω στον Ευρυτάνα Ιχνηλάτη!!!
Τα σέβη μου.