Πέμπτη 22 Μαρτίου 2012

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΙΙ) – Η περίφημη μάχη της Τατάρνας


Στην Τατάρνα
«Πνιγμένο» στα βαθιά νερά της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 είναι το ιστορικό Γεφύρι της Τατάρνας το οποίο βρίσκονταν πλησίον του ομώνυμου Μοναστηριού για το οποίο θα κάνουμε λόγο, αφηγούμενοι συγχρόνως και την περίφημη «Μάχη της Τατάρνας» που έλαβε χώρα στις 22 Μαρτίου 1821. Η σπουδαία αυτή μάχη, με επικεφαλής τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αποτέλεσε την πρώτη νικηφόρα ένοπλη συμπλοκή σε ολόκληρη τη Ρούμελη από τους εξεγερμένους ραγιάδες εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας, μόλις τρεις ημέρες πριν τον «επίσημο» μεγάλο ξεσηκωμό. 


Η Μονή της Τατάρνας
Ο τόπος εδώ, στο σύγχρονο μοναστήρι της Παναγιάς της Τατάρνας, σε απόσταση περίπου 70 χλμ. από το Καρπενήσι, δεν θυμίζει τόσο πολύ το «σύνηθες» άγριο Eυρυτανικό σκηνικό που συναντάμε σε άλλες περιηγήσεις μας. Τούτο το τοπίο έχει μια σχετική ηπιότητα, θα λέγαμε ότι φέρνει περισσότερο προς μια τραχιά γλυκύτητα και είναι το στοιχείο που κατά κύριο λόγο χαρακτηρίζει αυτό το παραλίμνιο ησυχαστήριο που αναπαύεται λίγο πάνω από τα γαλαζοπράσινα νερά της λίμνης, περιτριγυρισμένο από κατάφυτες βουνοπλαγιές. Η βλάστηση οργιάζει, πράσινο παντού: πεύκα, βελανιδιές, κυπαρίσσια, κουμαριές, καρυδιές, μέχρι και ελιές στα χαμηλότερα σημεία! Βαθύσκιωτα πλατάνια και κρουσταλλένιες βρύσες με συντροφιά τα γλυκόλαλα πουλιά της «Αηδονοράχης» που σε μια πλαγιά της είναι χτισμένο το σύγχρονο μοναστήρι, το οποίο βρίσκεται κοντά στα ερείπια της παλιάς μονής που καταστράφηκε πολλές φορές! Ο προαύλιος χώρος του μοναστηριού με τα πετρόχτιστα καθίσματα προδιαθέτει μια φιλόξενη αίσθηση. Η φροντισμένη αυλή με τα δεκάδες πολύχρωμα λουλούδια φαντάζει σαν ένας μικρός κήπος της Εδέμ με ονειρική θέα στη λίμνη. Τα πανύψηλα αγέρωχα βουνά των Αγράφων καθρεφτίζονται «αφ’ υψηλού» στα πεντακάθαρα νερά της. Στο βάθος προβάλλουν αχνά οι κατάλευκες Τζουμερκιώτικες κορφές. Απέναντι ο χιλιοτραγουδισμένος Βάλτος με τα χωριά του. Όλα συνθέτουν μια απλότητα που συγκινεί. Τόπος ανόθευτος, αγνός και ήρεμος, μακριά από τη βουή της σύγχρονης βαρβαρότητας.


Το μοναστήρι περιλαμβάνει τρεις εκκλησίες. Το καθολικό είναι αγιορείτικου τύπου τρίκογχο μετά τρούλλου. Υπάρχουν κελιά και  χώροι φιλοξενίας επισκεπτών. Επίσης το μοναστήρι φιλοξενεί πλούσια βιβλιοθήκη με πολλά βαρύτιμα ντοκουμέντα: πολύτιμα ιστορικά αρχεία,  χειρόγραφα εξέχουσας σημασίας, φιρμάνια, περγαμηνές και σπάνια σωζόμενα θρησκευτικά κειμήλια. Ξεχωρίζουν η περίτεχνη ασημένια καντήλα-τάμα του Κατσαντώνη, ο χρυσομετάξινος επιτάφιος του 1584, ένας ξυλόγλυπτος σταυρός του 1680, εικόνες από το 13ο αιώνα και βέβαια η παμπάλαια ξακουστή εικόνα της Παναγίας της Τατάρνας για χάρη της οποίας συρρέουν εδώ οι προσκυνητές. Να αναφέρουμε επιπλέον ότι η θρησκευτική παράδοση αφηγείται για έναν αγαθό βοσκό που πριν από πολλούς αιώνες πέρασε κολυμπώντας τον Ασπροπόταμο και με οδηγό ένα άσβεστο φως ανακάλυψε μία μικρή χειροποίητη εικόνα με παρά πολύ μικρές ψηφίδες που αναπαρίστανε την Άκρα Ταπείνωση του Ιησού, εικόνα σπάνιας αξίας που φυλάσσεται πλέον στο Σκευοφυλάκιο της μονής, κι’ αυτό διότι για πολλά χρόνια οι προσκυνητές αφαιρούσαν από την εικόνα τις ψηφίδες της, για φυλαχτό! Το 1963 αυτή η εικόνα εκτέθηκε στην Πανευρωπαϊκή Έκθεση Βυζαντινής Τέχνης! Στις 8 του Σεπτέμβρη, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γίνεται τρικούβερτο πανηγύρι που συγκεντρώνει κόσμο όχι μόνο από το χωριό του Τριπόταμου (παλιά Τατάρνα) αλλά και από ολόκληρη την Ευρυτανία και την Αιτωλοακαρνανία. Την επομένη η ησυχία επανέρχεται για τη μονή και τους ελάχιστους, πλέον, μοναχούς που απέμειναν σε τούτη την ιστορική κοιτίδα. 


Το παλιό ιστορικό μοναστήρι, ορμητήριο επαναστατών!

Ας γυρίσουμε όμως στο παρελθόν για να αναφερθούμε στο πρώτο, το παλιό ιστορικό μοναστήρι της Τατάρνας (ή Τετάρνας). Το όνομα αυτό έχει πιθανόν σέρβικη/κροάτικη ρίζα και περιγράφει τόπο με πλούσια βλάστηση. Ο γενέθλιος χρόνος του μοναστηριού χάνεται μέσα στους αιώνες! Μία ανεπίσημη εκδοχή κάνει λόγο για το έτος 1111 που το ορίζει ως Βασιλομονάστηρο ιδρυθέν από τη βασίλισσα της Άρτας Θεοδώρα, η οποία όμως έζησε έναν αιώνα αργότερα, άρα η εκδοχή αυτή δεν ευσταθεί, αν και εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο κτίσμα το οποίο βέβαια δεν ίδρυσε η προαναφερομένη, αλλά ενδεχομένως να το ενίσχυε με διάφορους τρόπους. Πάντως η επίσημη ιστορική έρευνα με βάση και την ιδρυτική διακήρυξη της μονής τοποθετεί την ίδρυση της Μοναστηριού  στα 1556. Ένα χρόνο πριν είχαν φτάσει εδώ οι μοναχοί Μεθόδιος και Δαβίδ. Οι ίδιοι έγραψαν πως αντίκρισαν τα ερείπια ενός προϋπάρχοντος μικρού ναού τον οποίο θέλησαν να ξανακτίσουν. Η βαθύτερη αιτία που έκανε την τοποθεσία προνομιακή για αυτή την επιλογή ήταν η συνθήκη του Ταμασίου (1525) βάση της οποίας οι Τούρκοι διατήρησαν πολλά από τα βυζαντινά προνόμια αυτονομίας σε όλη την επικράτεια των Αγράφων. Συνεπώς ο τόπος και οι συνθήκες ήταν ιδανικές για την ίδρυση Μονής η οποία ονομάστηκε, αρχικά, Παναγία Φανερωμένη και αναγνωρίστηκε επισήμως, με διασωζόμενο σιγίλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Διονυσίου, ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή. Το μοναστήρι ενισχύθηκε για μεγάλο διάστημα από τον Σκαρλάτο ένα πάμπλουτο Φαναριώτη με αγραφιώτικη καταγωγή. Ακολούθως ιδρύθηκαν μετόχια και θυγατρικοί ναοί, όχι μόνο στην κοντινή περιοχή, αλλά μέχρι το Αγρίνιο και το Αιτωλικό, τη Θεσσαλονίκη και την Πόλη! Η φήμη της μονής Τατάρνας εξαπλώνεται και οι επαφές της φτάνουν μέχρι τη Ρωσία, τις Παραδουνάβιες περιοχές και τη Βενετία! Αναπόφευκτη εξέλιξη ήταν να καταστεί πολιτικό κέντρο διεθνών αντιτουρκικών ζυμώσεων. Συν τοις άλλοις, το μοναστήρι θα γνωρίσει και σημαντική οικονομική ανάπτυξη. Υπό την κατοχή του θα περιέλθουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Κτήματα, αμπέλια, ελιές, μελισσοκομία, κτηνοτροφία και φυσικά πολλά χρήματα, απαρτίζουν την περιουσία του. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι στην εποχή της ακμής του μοναστηριού, κοντά στο 1650, έδρευαν πάνω από 200 μοναχοί, ενώ απασχολούνταν και πολλοί κολίγοι και βοσκοί. Από εκείνους τους μεροκαματιάρηδες της γης θα φτιαχτεί και το διπλανό φτωχοχώρι της Τατάρνας, ο σημερινός Τριπόταμος.
Κάποια στιγμή, όπως ήταν φυσικό επακόλουθο το μοναστήρι θα κεντρίσει και το ενδιαφέρον των καταδιωκόμενων και άλλων αγωνιστών κι έτσι θα καταστεί καταφύγιο και σημείο συνεύρεσής τους. Από εδώ θα ξεκινήσει στα 1601 την πρώτη εξέγερσή του ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος (ή Σκυλόσοφος όπως τον καθύβριζαν οι εχθροί του) ο οποίος αν και κατέλαβε προσωρινά τα Γιάννενα, τελικά το κίνημά του κατεστάλη και ο ίδιος συνελήφθη, γδάρθηκε ζωντανός και το πτώμα του, παραγεμισμένο με άχυρα, διαπομπεύθηκε στην πόλη. Τη μονή επισκέπτονταν συχνά και οι διδάσκαλοι του γένους Ευγένιος ο Αιτωλός εκ Βραγγιανών Αγράφων και ο μαθητής του Αναστάσιος Γόρδιος ο ιατροφιλόσοφος. Όμως, το σημαντικότερο όλων είναι ότι το μοναστήρι της Τατάρνας θα αποτελέσει, για τους επόμενους δυόμιση αιώνες, σημαντικό ορμητήριο των επαναστατών Κλεφτών με αντάλλαγμα εκ μέρους τους τη φύλαξή του από επιδρομές! Μάλιστα οι παλιοί, γιαγιάδες και παππούδες μας, έλεγαν χαρακτηριστικά: «Μωρέ Τετάρνα το ’καμε ετούτος το σπίτι  τ’»!!! Να αναφέρουμε το θρυλικό ασυμβίβαστο αγραφιώτη επαναστάτη Κατσαντώνη και τον αδερφό του το Λεπενιώτη, τον Ανδρούτσο, τον Καραϊσκάκη κ.α. Όταν ο «γιός της καλόγριας» αποφάσισε, στα 1823, να χτυπήσει τους Τούρκους στην Κορομηλιά στο Σοβολάκο, η μονή τροφοδοτούσε και ενίσχυε ποικιλοτρόπως κοντά στους 4.000 πολεμιστές! Μάλιστα αναφέρεται και το παρακάτω περιστατικό όσον αφορά τον Καραϊσκάκη: προτού αναχωρήσει για τη μάχη, μπήκε στο Μοναστήρι και προσκυνώντας την εικόνα της Παναγίας της Ταταρνιώτισσας αναφώνησε: «Τώρα να σε ιδώ Μαυρομάτα. Αν νικήσουμε θα σε προσκυνώ για Παναγία, αλλιώς…»! Μία άλλη μοναδική περίπτωση αφορά τις Αγγελική και Μαριώ, συγγενείς μοναχών, που μεταμφιεσμένες σε ιερωμένους προσπάθησαν να περάσουν τρόφιμα και πολεμοφόδια από το μοναστήρι προς τους επαναστάτες κάτω από τη μύτη των Τούρκων. Αποκαλύφθηκαν, λόγω της προχωρημένης εγκυμοσύνης της Μαριώς, και δολοφονήθηκαν στη θέση Παπαδιά. «Ποιος είδε θηλυκό παπά και διάκο γκαστρωμένο» μολογάει το δημοτικό τραγούδι! Εξαιτίας όλων αυτών το μοναστήρι θα λεηλατηθεί και θα καεί πολλές φορές από τους κατακτητές, αλλά με επιμονή θα χτίζεται ξανά και ξανά! Αναφέρουμε ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταστροφών και πυρπολήσεων που καταμαρτυρούνται: το 1784, ακόμη το 1804 και το 1811 από καθεστωτικούς Αρβανίτες διώκτες των Κατσαντωναίων, επίσης το 1821 αμέσως μετά τη νικηφόρα μάχη της Τατάρνας, καθώς και το 1823 από το Μουσταή Πασά της Σκόνδρας όταν αυτός κατηφορίζοντας προς Καρπενήσι-Μεσολόγγι, συνέτριβε στο πέρασμά του όλες τις εστίες αντιστάσεων.
Κατά τη διάρκεια της μεγάλης εξέγερσης του 1821 πολλοί μοναχοί θα ακολουθήσουν ως συμμαχητές τους επαναστάτες. Μετά τις συνεχείς καταστροφές το μοναστήρι θα ερημώσει και θα παρακμάσει. Με τη νίκη της επανάστασης κάποιοι εναπομείναντες μοναχοί επιστρέφουν. Ερείπια και στάχτες τους περιμένουν μα και η γνωστή εχθρική στάση των βασιλιάδων της Βαυαροκρατίας. Εντέλει, καταφέρνουν να προσεγγίσουν τον ίδιο τον Όθωνα, να πάρουν άδεια ανέγερσης και με τη συνδρομή δικού του μηχανικού το μοναστήρι θα ξαναχτιστεί, στα 1843, λίγο νοτιότερα από την παλιά του θέση. Όμως η κατασκευή θα ραγίσει. Τα επόμενα χρόνια, όλα θα αλλάξουν, τίποτε δεν θα είναι όπως παλιά. Πολλές από τις μετέπειτα γενιές των μοναχών, παρακινούμενες από ιδιοτελή συμφέροντα,  έρχονται σε ρήξη με τους κατοίκους και τις κοινότητες αντιδικώντας συνεχώς στα δικαστήρια για τις εκτάσεις. Μέχρι που μετά από 120 χρόνια, το 1963, το ραγισμένο μοναστήρι της Τατάρνας θα βουλιάξει εξαιτίας σεισμικών δονήσεων και τρομερών κατολισθήσεων που έκαναν όλη την περιοχή να τρέμει, λόγω των ανακατατάξεων που συνέβησαν στα εδάφη από τα έργα στη λίμνη. Σε ένα σκηνικό τρόμου η γη άνοιξε και κατάπιε πολλά σπίτια αλλά και το ίδιο το μοναστήρι. Με κίνδυνο της ζωής τους μερικοί χωρικοί διέσωσαν μέσα από τα ερείπια κάποια κειμήλια! Το 1965 τα νερά της τεχνητής λίμνης θα σκεπάσουν δια παντός την παλιά ακίνητη περιουσία του μοναστηριού, κτήματα, μετόχια, αλλά και σπίτια και χωράφια των κατοίκων του χωριού. Το 1969 με πρωτοστάτη τον δραστήριο ηγούμενο Δοσίθεο η μονή θα ξαναχτιστεί για πολλοστή φορά σε παραπλήσια θέση με την προηγούμενη και σε στέρεο πλέον έδαφος. Να σημειώσουμε, εμβόλιμα, ότι για ένα διάστημα (1943-1944) στην Τατάρνα λειτούργησε και ένα νοσοκομείο της Εθνικής Αντίστασης!


Το ιστορικό γιοφύρι!
Το Παλιό Μοναστήρι βρίσκονταν σε νευραλγικό σημείο. Ανάμεσα σε δύο ξακουστά γιοφύρια-σημαντικούς κόμβους επικοινωνίας προς Αιτωλοακαρνανία, Άγραφα και Θεσσαλία. Το ένα ήταν «του Μανόλη» που γεφύρωνε τον Αγραφιώτη ποταμό (σήμερα όταν πέφτει η στάθμη της λίμνης μισοεμφανίζεται μέσα από τα νερά η καμάρα του)! Το άλλο ήταν αυτό «της Τατάρνας» στον Αχελώο. Εκείνα λοιπόν τα χρόνια η Ευρυτανία συνδέονταν με τον απέναντι ορεινό Βάλτο με το πανέμορφο πετρόχτιστο γιοφύρι της Τατάρνας. Μονότοξο-διαμέτρου 40μ, ένα «γερό σκαρί», αληθινό κατασκευαστικό θαύμα της εποχής! Το θεμελίωσαν στα μισά του 17ου αιώνα (1659) ξακουστοί πρωτομάστορες, Ηπειρώτες και Ευρυτάνες, ανδρώνοντάς το με ντόπιο λιθάρι. Σκέτο θηρίο, ακούμπαγε τη μονή καμάρα του σε δυο αντικρινά βράχια και δεν το ‘σκιαζε ο ορμητικός Αχελώος που στροβιλίζονταν αγριεμένος από κάτω του.
Δίπλα στο γιοφύρι ανάβλυζε, τότε, η πηγή της Μαρδάχας, πλούσια σε νερά ασύλληπτης διαύγειας! Το όνομά της ίσως σημαίνει, στη βλάχικη ή σλάβικη διάλεκτο, "αιώνια Άνοιξη". Μάλιστα πιθανολογείται ότι πλησίον της πηγής υπήρχε αρχαίος ιερός χώρος όπου γίνονταν λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμή του θεού Αχελώου! Οι παλιοί ισχυρίζονταν πως η Μαρδάχα επικοινωνούσε με την Παμβώτιδα λίμνη των Ιωαννίνων. Επίσης έλεγαν ότι σε αυτή οφείλονταν το έντονο γαλάζιο χρώμα του Αχελώου ποταμού. Σε αυτό το σημείο το μοναστήρι της Τατάρνας είχε ένα από τα κοντινά μετόχια του με το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Μάλιστα στη συγκεκριμένη πλατανόφυτη τοποθεσία γίνονταν και σημαντική επταήμερη εμποροπανήγυρη! Σήμερα το παλιό γεφύρι, όπως και η πηγή, είναι βυθισμένα στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών που για χάρη της… ΔΕΗ «κατάπιε» και πολλά χωριά και παραλίμνιους οικισμούς! Όμως στην ίδια θέση -αλλά αρκετά ψηλότερα- κατασκευάστηκε (1965-1970) από τον πολιτικό μηχανικό/πανεπιστημιακό καθηγητή Αρίσταρχο Οικονόμου, η σημερινή σύγχρονη γέφυρα της Τατάρνας που ενώνει τους όμορους νομούς Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας. Έχει συνολικό μήκος 500 μέτρα και ανοίγματα 150+ 196 +97 μ. Λες και θέλει και τούτη να συναγωνιστεί την αίγλη του παλιού γεφυριού κατέκτησε τρία σπουδαία διεθνή βραβεία ως παγκόσμιο επίτευγμα και έτσι παρασημοφορημένη καμαρώνει ατενίζοντας από ψηλά το μαγικό τοπίο της λίμνης.


Η περίφημη μάχη της Τατάρνας
Εδώ, λοιπόν, πλησίον του μοναστηριού, στη γέφυρα της Τατάρνας, γράφτηκε μια πολύ σημαντική σελίδα του ξεσηκωμού του 1821. Η Ευρυτανία και τα Άγραφα αποτελούσαν, όπως έχουμε ξαναπεί, επαναστατική έπαλξη! Το δύσβατο του εδάφους, η λεύτερη ψυχοσύνθεση των κατοίκων, η επαναστατική παράδοση από τα χρόνια των Κατσαντωναίων και οι γενικότερες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί, καθιστούσαν τον τόπο ιδανικό για εξεγέρσεις. Βρισκόμαστε στις αρχές του 1821. Στη Λευκάδα, στο σπίτι του Φιλικού ποιητή Ιωάννη Ζαμπέλιου, συναντώνται ορισμένοι Ρουμελιώτες καπεταναίοι (οι παλιοί Κατσαντωναίοι, Καραϊσκάκης και Τσιόγκας, επίσης οι Βαρνακιώτης, Μακρής, Πανουργιάς, Ανδρούτσος, Βελής κ.α) καθώς και κάποιοι εκπρόσωποι Υδραίων και Πελοποννήσιων (Τομπάζης, Μαυρομιχάλης) οι οποίοι συσκέπτονται όλοι μαζί για να αναλάβουν συγκεκριμένα καθήκοντα ο καθένας ενόψει της επικείμενης Επανάστασης.
Εκεί παρευρίσκεται και ο 31χρονος Οδυσσέας Ανδρούτσος, φλογερός επαναστάτης, ψημένος από μικρός στην τέχνη του πολέμου. Γεννημένος στην Ιθάκη ήταν γιός του παλιού δολοφονημένου οπλαρχηγού Ανδρέα Βερούση από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας (το πραγματικό του όνομα ήταν Βερούσης αλλά του δόθηκε το προσωνύμιο Ανδρούτσος εξαιτίας της δύναμης και της ανδρείας που τον διέκρινε). Ο Οδυσσέας φέρονταν να έχει Αρβανίτικη καταγωγή, αλλά υπήρχε και μία ασαφής πληροφορία και για Βενετσιάνικη (Andruzzo). Σίγουρα ήξερε να μιλά ξένες γλώσσες! Εκπαιδεύτηκε, όπως πολλοί άλλοι επαναστάτες, στη στρατιωτική ακαδημία του Αλή Πασά στα Γιάννινα και αργότερα, το 1818, μυήθηκε και στη Φιλική εταιρία. Στη Λευκάδα συμφωνείται η κατανομή των ρόλων. Ο Οδυσσέας θα αναλάβει τον ξεσηκωμό της Ανατολικής Στερεάς, με κύριο καθήκον να εμποδίσει την κάθοδο των Τούρκων στο Μωριά. Ένα τρικούβερτο γλέντι επισφραγίζει τις αποφάσεις των καπεταναίων! Κατόπιν τούτων, ο Ανδρούτσος, αφού πρώτα προφυλάσσει την οικογένειά του στους Παξούς, μπαίνει μεταμφιεσμένος μέσα σε ένα μικρό πλεούμενο και περνάει αρχικά στην Πάτρα όπου συναντιέται με το Ρώσο πρόξενο, Φιλικούς και επαναστάτες. Στη συνέχεια κατευθύνεται στο Βάλτο/Λεπενού όπου και θα ανταμωθεί με τους Τσιόγκα, Βαρνακιώτη, Ίσκο, τους οποίους και προτρέπει να ξεκινήσουν αμέσως την εξέγερση. Οι τελευταίοι συνιστούν κάποια μικρή υπομονή καθώς θεωρούν ότι δεν είναι η πιο κατάλληλη στιγμή και πως προέχει μία καλύτερη οργάνωση, μιας και οι Τούρκοι υποψιασμένοι έχουν πιάσει την περιοχή και ενδέχεται ο άμαχος πληθυσμός να κινδυνεύσει με σκληρά αντίποινα. Ο Ανδρούτσος διαφωνεί μαζί τους και χολωμένος συγκεντρώνει λίγους ένοπλους και ξεκινά για το γνώριμο μοναστήρι της Τατάρνας. Στις 21 Μαρτίου 1821 καταλύει εκεί. Από την Τατάρνα ο Οδυσσέας θα γράψει και θα στείλει στο Γαλαξίδι μια επαναστατική διακήρυξη όπου μεταξύ άλλων αναφέρει καθαρά και ξάστερα: «Στ’ άρματα αδέρφια. Ή να ξεσκλαβωθούμε ή όλοι να πεθάνουμε»! Ο Ανδρούτσος είναι αποφασισμένος για όλα!
Ηγούμενος του μοναστηριού της Τατάρνας είναι ο «Κυπριανός» (Κώστας Σαξονίδης από τη Βούλπη της Ευρυτανίας), ένας 50άρης αψύς και μαχητικός άντρας, παλιός φίλος των Κατσαντωναίων και του Καραϊσκάκη. Αυτός πληροφορεί τον Οδυσσέα ότι την επόμενη μέρα θα περάσει από το γιοφύρι της Τατάρνας με κατεύθυνση το Μεσολόγγι μια εχθρική χρηματαποστολή με επικεφαλής τον σκληρό τουρκαρβανίτη Χασάνμπεη Γκέκα και πάνω από 60 διαλεχτούς ένοπλους συνοδούς. Ο Ανδρούτσος, δεν το πολυσκέφτεται, αποφασίζει αμέσως να χτυπήσει! Απώτερος στόχος του είναι να ξεκινήσουν άμεσα οι ένοπλες συγκρούσεις και έτσι να μπουν χωρίς δισταγμούς και οι υπόλοιποι καπεταναίοι στον αγώνα! Στο πλευρό του τάσσεται και ο ίδιος ο Κυπριανός με καμιά δεκαριά μαχητικούς οπλισμένους καλόγερους! 

Tην επομένη, 22 Μαρτίου 1821, οι επαναστάτες στήνουν καρτέρι λίγο πριν την ανατολική μεριά του γιοφυριού, από την πλευρά της Ευρυτανίας, δίπλα στη Μαρδάχα. Καλυμμένοι και πανέτοιμοι, περιμένουν την κατάλληλη στιγμή. Όταν η εχθρική αποστολή διαβαίνει το στενό μονοπάτι, τότε οι ενεδρεύοντες «βάζουν» συντονισμένα και από παντού εναντίον τους. Ο Οδυσσέας με τους δικούς του και ο Κυπριανός με τους καλογέρους του, βαράνε όλοι μαζί στο ψαχνό. Οι Τούρκοι βρίσκονται ανάμεσα σε δύο πυρά και αιφνιδιάζονται. Επικρατεί πανικός! Αλαφιασμένοι προσπαθούν να ξεφύγουν και να αμυνθούν αλλά μάταια. Αντιβουίζουν τα φαράγγια του Ασπροπόταμου από τις μπαταριές. Τα καριοφίλια ξερνούν τα θανατερά βόλια καταπάνω τους και οι αντίπαλοι σωριάζονται νεκροί κατά δεκάδες. Ακολουθεί γιουρούσι με γυμνά σπαθιά! Οι Τούρκοι μακελεύονται, με 25 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. Ο ίδιος ο αρχηγός τους ο Χασάνμπεη Γκέκα πέφτει κι αυτός νεκρός! Από τους επαναστάτες δεν υπάρχουν απώλειες! Όσοι εκ των εχθρών απομένουν παραδίδονται και πέφτοντας στα γόνατα εκλιπαρούν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο να τους χαρίσει τη ζωή.
Αυτός αφού τους αφοπλίζει, τους αφήνει να φύγουν, προβαίνοντας προηγουμένως σε μία πράξη που όμοιά της δεν έχει ξανασυμβεί στα χρονικά του Αγώνα: Μαζί με την ελευθερία χαρίζει στους εχθρούς και τα χρήματα της αποστολής για να επιστραφούν στους πασάδες κατόχους τους!!! Με αυτό τον τρόπο ο Ανδρούτσος θα στείλει το μεγάλο περήφανο μήνυμα ότι ο Αγώνας γίνεται για τη χιλιάκριβη τη Λευτεριά και όχι για πλιάτσικο! Αυτό το γεγονός από μόνο του κατατάσσει τη μάχη της Τατάρνας στις πιο σημαντικές στιγμές της Εξέγερσης του 1821 με τεράστιο συμβολικό νόημα!
Μετά τη μάχη της Τατάρνας, η φωτιά της επανάστασης θα ανάψει για τα καλά στη Ρούμελη. Στις 8 Μάη 1821 ο Οδυσσέας θα δώσει την ξακουστή νικηφόρα μάχη στη Γραβιά, επικεφαλής 118 ανδρών κόντρα σε 8.000 του Ομέρ Βρυώνη, παρεμποδίζοντας προσωρινά την κάθοδό του στην εξεγερμένη Πελοπόννησο!!! Δύο μέρες μετά, στις 10 Μαϊου 1821, ο Κώστας Βελής (Κ. Στεργιόπουλος) θα κηρύξει επισήμως την επανάσταση στο Κεράσοβο Ευρυτανίας! Αυτός ήταν ο μεγάλος Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο ανυπόμονος και ψυχωμένος μαχητής που αν και ανακηρύχθηκε Αρχιστράτηγος της Επανάστασης στην Ανατολική Στερεά, εντούτοις μετέπειτα -στα 1825- θα απογοητευθεί από τα καμώματα των κοτζαμπάσηδων, αλλά και των πολιτικών καλαμαράδων και αχρείων αρχόντων (Κωλέττηδες, Μαυροκορδάτοι κλπ) θα έρθει σε κόντρα μαζί τους και θα κατηγορηθεί για προδοσία του Αγώνα! Θα φυλακιστεί και τελικά θα δολοφονηθεί από το όργανο των αντιπάλων του, τον Γκούρα, άνθρωποι του οποίου θα βασανίσουν και τελικά θα στραγγαλίσουν μέσα στο κελί του τον Οδυσσέα. Κατόπιν θα γκρεμίσουν το πτώμα του από την Ακρόπολη σκηνοθετώντας «ατύχημα» από δήθεν απόπειρα απόδρασής του!!!   
Όσο για το μοναστήρι της Τατάρνας, μετά τη μάχη θα καεί και πάλι για εκδίκηση, όπως προαναφέρθηκε. Ο ηγούμενος Κυπριανός θα ενταχθεί με 50 ένοπλους καλόγερους στο επαναστατικό κίνημα και θα πολεμήσει για χρόνια μαζί με τον Ανδρούτσο, το Βελή, τον Καραϊσκάκη και άλλους ακόμη οπλαρχηγούς. Με την απελευθέρωση θα επιστρέψει, με 12 μόνο καλογέρους που του απέμειναν, στην καμένη Τατάρνα και θα αποσυρθεί σε ένα από τα μετόχια της μονής, όπου στεγάζονταν οι μύλοι, στον Αϊ Γιώργη (που βρίσκεται και αυτό σήμερα στο βυθό της τεχνητής λίμνης) όπου και θα πεθάνει στα 1838. Μετά θάνατον θα παρασημοφορηθεί!

Χρειάστηκαν σχεδόν 150 χρόνια για να γιορταστεί για πρώτη φορά η μάχη της Τατάρνας, το 1973. Μια απλή μαρμάρινη πλάκα, τοποθετημένη από το Σύλλογο Τριποταμιτών σε ένα βράχο δίπλα στη γέφυρα, θυμίζει όσα οφείλουμε να μην ξεχνάμε...

29 σχόλια:

Τακης είπε...

Σπουδαίο μάθημα πατριδογνωσίας αποτελεί το καταπληκτικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο αφιέρωμά σου, αγαπητέ Ιχνηλάτη Ευρυτάνα, στη μάχη της Τατάρνας.
Τιμή και δόξα στους γνήσιους αγωνιστές του '21!

dimosf είπε...

"Αυτό το γεγονός από μόνο του κατατάσσει τη μάχη της Τατάρνας στις πιο σημαντικές στιγμές της Εξέγερσης του 1821" και τον Ανδρούτσο στη κορυφή των αγνών αγωνιστών μαζί με πολύ λίγους ακόμα! Εξαιρετική παρουσίαση!!!

Effie's Sweet Home Designs είπε...

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΛΕΒΕΝΤΙΚΗ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ!
ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. ΑΣ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ......

λεύτερος είπε...

Ηξερα το μοναστήρι και εχω πάει εκει,αλλά δεν ειχα γνωση για τη μάχη με τον Αντρούτσο που με πολλη παραστατικότητα μας περιεγραψες. Εχει πολλά κρυμμενα μυστικά η Ευρυτανια. Να εισαι καλά , ηταν οτι πιο καλό, τώρα που πλησιαζει και η επέτειος.

PANOS είπε...

Πράγματι, σημαντικό άρθρο

doctor είπε...

ΣΕΝΕΔΕΣΕΣ ΜΕ ΕΝΑ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗ ΜΑΚΡΑΙΩΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΝΩΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΤΑΤΑΡΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΡΩΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ!
ΠΟΛΛΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΕΝΑ ΘΕΡΜΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙΣ!

dimitris είπε...

Ευρυτανα ιχνηλατη καλησπερα, για αλλη μια φορα μας εδωσες μαθηματα ιστοριας.

Απ'ολο το κειμενο σου---το οποιο ειναι ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ---εκεινο που εντυπωσιαζει ειναι η διορατικη ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ του ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ, το γυρισμα των χρηματων στους πασαδες, σε εποχες που ειχαν αναγκη τα γροσια, για οπλα, πολεμοφοδια, τροφες, πραξη ακρως πολιτικη και με μυνημα προς ολες τις κατευθυνσεις...

John Kalantzis είπε...

Άλλο ένα εξαιρετικό μάθημα ιστορίας φίλε Ευρυτάνα!
Εκείνη την εποχή, κλήρος και Λαός ήταν συνοδοιπόροι στους αγώνες...
Τώρα;;;;
Οποιαδήποτε σύγκριση μόνο θλίψη προκαλεί...

Φυσιολάτρης! είπε...

Συγχαρητήρια για το άρθρο σου....Ολη η εργασία ειναι άξια συγχαρητηρίων!!!!!!

Με αφορμή και το σχόλιο του MeteoJohn να πω το εξής.....
Υπήρξαν πολλοί μεγαλορασοφόροι που χρημάτισαν συνεργάτες των κατακτητών γιατί είχαν συνδέσει τα αμαρτωλά συμφέροντα τους με το οθωμανικό καθεστώς και αλληλοτροφοδοτούνταν αναμεταξύ τους........ Από την άλλη βρέθηκαν απλοί λαικοί κληρικοί της φτωχολογιάς που ζώστηκαν τ' άρματα στο πλευρό των εξεγερμένων ραγιάδων......Οπως συνέβη και με την Αντίσταση πριν λίγες δεκαετίες.....Από τη μια ο παπα Ανυπόμονος του Αρη, από την απέναντι ορισμένοι μεγαλοδεσποτάδες των Ράλληδων..... Παρόμοιες καταστάσεις κατ' αναλογία........Η ιστορία πάντα είναι διδακτική και αποκαλυπτική!!!!!!!

Να κάνεις συχνότερα τέτοια αφιερώματα!!!!!!

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

Όλες αυτές οι παράπλευρες ιστορικές αναφορές διάφορων αφανών γεγονότων είναι πολύτιμες για την ιστορία κάθε τόπου που πολλές φορές παραμένει άγνωστη ή και διαστρεβλώνεται με χυδαίο τρόπο.
Τον Ανδρούτσο, τον Καραϊσκάκη, τον Κατσαντώνη και πολλούς άλλους το επίσημο κράτος και τα βιβλία του δεν τους διδάσκουν στην πραγματική τους διάσταση, γιατί αν συνέβαινε αυτό τότε θα μαθευόταν και ο ρόλος των "άλλων", των ξενοκίνητων Μαυροκορδάτου, Κουντουργιώτη κτλ και αυτό δεν τους συμφέρει καθόλου.

Συνεχίστε έτσι.

Αλέξανδρος Φλώτσιος είπε...

Τα σχόλια είναι περιττά !
Συγχαρητήρια ΕΥΡΥΤΑΝΑ ΙΧΝΗΛΑΤΗ !
Καλή συνέχεια !

photoioannina είπε...

Συγχαρητήρια για την συγκεκριμένη σου ανάρτηση. Πολύ ενδιαφέρουσα η ιστορία του μοναστηριού και η αναδρομή στα ιστορικά γεγονότα της εποχής. Έμαθα αρκετά που δεν γνώριζα καθόλου. Δεν ήξερα ότι ο Διονύσιος Σκυλόφοφος ξεκίνησε από κει. Εντύπωση μου έκανε και ο συσχετισμός της πηγής Μαρδάχας με την λίμνη μας, την Παμβώτιδα. Ειλικρινά σ΄ευχαριστώ γι' αυτό το μάθημε ιστορίας!!!

eApenanti είπε...

Καλημέρα Ευρυτάνα,
Διαφωτιστικό το κείμενο και τεκμηριωμένο, από όσα ξέρω.
Μια αντίρρηση μόνο έχω για τα τωρινά πεπραγμένα της μονής, που δεν είναι η ώρα να τα εκθέσω.
Μια άλλη φορά, αν μας δώσεις την ευκαιρία.

kapetandiamantis είπε...

ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ.
ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΑΠΑΤΗΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΒΡΙΣΚΑΝ ΤΑ ΠΙΟ ΦΙΛΟΞΕΝΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΤΟΥΣ. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΕΝΕΙΣ ΑΝΑΥΔΟΣ ΑΝ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΕΙΣ ΠΟΣΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ Η ΕΔΡΑΣΑΝ ΕΔΩ!! ΙΧΝΗΛΑΤΗ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ. ΜΠΡΑΒΟ!!

magda είπε...

Έχεις μία αξιοθαύμαστη πένα, καλέ μου φίλε, που καταφέρνει πάντα να με συγκινεί και να με βουρκώνει!
θαυμάσιο από κάθε άποψη το Μοναστήρι της Παναγιάς, εξαιρετικές οι φωτογραφίες σου και πληρέστατη η ιστορική σου αφήγηση!
Τιμή και δόξα στα παλληκάρια της Πατρίδας μας!
Καλό Σαββατοκύριακο!

Μαρίνα Διαμαντοπούλου είπε...

Ευρυτάνα Ιχνηλάτη
Για άλλη μια φορά με το άρθρο σου μας ταξίδεψες στην ιστορία! Η γραφή σου είναι εξαιρετική! Μας δίνεις τα ιστορικά γεγονότα, τους μύθους που τα περιβάλλουν, την αγνότητα της φύσης και την ομορφιά της, τις μικρές αλλά αξιόλογες κοιτίδες του πολιτισμού μας και ....τόσα άλλα με έναν μοναδικό και υπέροχο τρόπο.
Ευχαριστούμε!

Scorpion49 είπε...

Αγαπητέ Ευρυτάνα Ιχνηλάτη,
Για μια ακόμη φορά συγχαρητήρια για το εξαιρετικό μάθημα ιστορίας.
Θα ήταν ευχής έργο να μελετούσαν τις αναρτήσεις σου, και ελπίζω να το κάνουν, μαθητές του γυμνασίου-λυκείου. Λαϊκή εγκυκλοπαίδεια το ιστολόγιο σου, που μας ταξιδεύει μέσα από τις σελίδες της ιστορίας και της λαϊκής παράδοσης.
Εύχομαι καλό Σαββατοκύριακο!

Δραση στο Ωραιοκαστρο είπε...

Ευρυτανα Ιχνηλατη,εξερετικο οτι και να πω θα ειναι μια επαναληψη των προηγουμενων σχολιων.Το αναδημοσιευο γιατι πιστευω οτι μεσα απο τα ιστορικα γεγονοτα αναδεικνυοντε οι αγωνες του λαου,κατι που στο σημερηνο μας βολεμα το εχουμε ξεχαση,μπας και ξυπνιση κανενας ακομα.
Στην Ευριτανια η φυση ειχε κεφια τα λογια περισευουν.

Aris είπε...

Το αφιερωμα ειναι αψογο και η διηγηση των γεγονοτων τοσο πολυ περιγραφικη που σε καθηλωνει. Μου αρεσε ιδιαιτερα και η πληροφορηση για τον Οδυσσεα Ανδρουτσο και τα κομματια που αναφερεσαι στην κοντρα του με την αρχουσα ταξη της εποχης που τελικα δολοφονησε αυτο το μεγαλο αγωνιστη. Να ηταν μονο αυτος; Η πισωπλατη σφαιρα στον Καραισκακη στο Φαληρο απο που προηλθε αραγε; Οι αγγλογαλλο εξαρτημενοι Μαυροκορδατος Κωλεττης και διαφοροι αλλοι αστοι εβαψαν την κυριαρχια τους ποτε με συκοφαντιες και ποτε με αιμα αγωνιστων της επαναστασης. Χαιρομαι που αναδεικνυεις και αυτες τις παραμετρους για να μαθουμε ποιοι πολεμησαν πραγματικα και ποιοι επαιξαν αλλους βρομικους ρολους. Η ταξικη υφη της επαναστασης καταχωνιαζεται και αποκρυπτονται γεγονοτα που εκθετουν κοτζαμπασηδες και αρχοντους τους οποιους καποιοι προσπαθουν να ηρωποιησουν ενω κανονικα θα επρεπε να ειναι στο πυρ το εξωτερον. Θυμαμαι και το αφιερωμα που ειχες κανει για το μοναστηρι της Βραχας και τα οσα υπεστη ο Καραισκακης απο τους ιδιους. Να σαι καλα και ευχομαι και αλλες τετοιες εργασιες.

Αθέρας είπε...

Αγαπητοί μου Γαλαξιδιώτες

Ήτανε βέβαια απ’ το Θεό γραμμένο να δράξωμε τα άρματα μια ημέρα και να χυθούμε κατεπάνω στους τύραννους μας, που τόσα χρόνια ανελέητα μας τυραγνεύουν. Τι τη θέλουμε, βρε αδέρφια, τούτη την πολυπικραμένη ζωή, να ζούμε απόκάτω στη σκλαβιά και στο σπαθί των Τούρκων να ακονιέται εις τα κεφάλια μας; Δεν τηράτε που τίποτα δε μας απόμεινε; οι εκκλησιές μας γεννήκανε τζαμιά και αχούρια των Τούρκων. Κανένας δεν μπορεί να πει πως τάχα έχει τίποτε εδικό του, γιατί το ταχύ βρίσκεται φτωχός σα διακονιάρης στη στράτα. Οι φαμελιές μας και τα παιδιά μας είναι στα χέρια και στη διάκριση των Τούρκων. Τίποτα αδέρφια δε μας έμεινε. Δεν είναι πρέπον να σταυρώσουμε τα χέρια και να τηράμε τον ουρανό. Ο Θεός μας έδωσε χέρια, γνώσι, νου. Ας ρωτήσουμε την καρδιά μας και ό,τι μας απανταχαίνει ας το βάλουμε γρήγορα σε πράξιν και ας είμεθα, αδέρφια, πως ο Χριστός μας ο πολυαγαπημένος θα βάλη το χέρι απάνω μας. Ό, τι θα κάμωμε πρέποντας είναι να το κάμωμε μια ώρα αρχύτερα, γιατί ύστερα θα χτυπάμε το κεφάλι μας. Τώρα η Τουρκιά είναι μπερδεμλενη σε πολέμους και δεν έχει ασκέρια να στείλη κατεπάνου μας. Ας ωφεληθώμεν από την περίστασιν, όπου ο Θεός ακούοντας τα δίκαια παράπονά μας έστειλε δια ελόγου μας. Μια ώρα πρέπεοντας είναι να ξεσπάση αυτό το μαράζι, όπου μας τρώγει την καρδιά. Στα άρματα, αδέρφια, ή να ξεσκλαβωθούμε ή να πεθάνωμε. Και βέβαια καλύτερο θάνατο δεν μπορεί να προτιμήση κάθε Χριστιανός και Έλληνας.

Εγώ, καθώς το γνωρίζετε καλότατα, αγαπητοί μου Γαλαξιδιώτες, εμπορώ να ζήσω βασιλικά, με πλούτη, με τιμές, με δόξες. Οι Τούρκοι ό, τι και αν ζητήσω μου το δίνουνε παρακαλώντας. Γιατί το σπαθί του Οδυσσέα δεν χωρατεύει. Έπειτα, κοντά στα άλλα, ενθυμούνται και τον πατέρα μου που τους εζεμάτισε. Μα σας λέγω την πάσαν αλήθειαν, αδέρφια. Δεν θέλω εγώ μονάχα να καλοπερνώ και το γένος μου να βογγά στη σκλαβιά. Μου καίγεται η καρδιά μου σαν συλλογιούμαι πως ακόμα οι Τούρκοι μας τυραγνεύουν.

Από το Μωρηά μου στείλανε γράμματα πως είναι τα πάντα έτοιμα. Εγώ είμαι στο ποδάρι με τα παλληκάρια μου. Μα θέλω πρώτα να είμαι βέβαιος το πώς θα με ακολουθήσετε κι εσείς. Αν εσείς κάμετε αρχή από τη μια μεριά κι εγώ από την άλλη, θα σηκωθή όλη η Ρούμελη. Γιατί ο κόσμος φοβάται. Μα σαν ιδή ελόγου σας, που έχετε καράβια και ξέρετε καλύτερα τα πράγματα, το πώς σηκώνετε μπαϊράκι θενά τελειώση ότι καλύτερο το πράγμα.

Περιμένω απόκρισι με τον ίδιο τρόπο που φέρνει το γράμμα μου. Τη μπαρούτη και τα βόλια τα έλαβα και τα εμοίρασα. Να με οικονομήσετε και στουρνάρια και αν σας περισσεύη και άλλη μπαρούτη να μου στείλετε, γιατί θα την δώσω στους Πατρατσικιώτας. Του πανουργιά τα λόγια μην τα πολυακούτε. Είναι φοβιτσιάρης. Μα σαν τον σηκώσωμεν εμείς, αλλέως δεν μπορεί να πράξη πάρεξ να έρθη με το μέρος μας.

Αύριο βράδυ να έρθη ένας στο μοναστήρι και θα ευρή τον Γκούραν για να μιλήση σαν να ήμουνα εγώ ο ίδιος. Τον Γκούρα να τον αγαπάτε. Είναι παιδί δικό μας και καλό παλληκάρι.

Χαιρετίσματα σε όλυς πέρα και πέρα. Σας χαιρετώ και σας γλυκοφιλώ



22 Μαρτίου 1821

Ο αγαπητός σας

ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

..........τραγική ειρωνία η τυφλή εμπιστοσύνη που έδειχνε στο πρόσωπο του πρωτοπαλίκαρού του Γκούρα

Eva Neocleous είπε...

Εξαιρετική ανάρτηση!Συγχαρητήρια!
Αναδεικνύετε την τοπική Ιστορία και την Ιστορία της Ελλην. Επανάστασης γενικότερα.Χρήσιμες οι πληροφορίες σας για τον κάθε ιστορικό.
Καλή σας συνέχεια!

Οικοδόμος είπε...

Αδερφέ Ευρυτάνα.
Πέρασα για να διαβάσω και να μάθω Ιστορία. Τι άλλο να σου πω, δεν έχω λόγια. Να είσαι καλά.
Καλή δύναμη!

Αθέρας είπε...

Φίλε Ευρυτάνα συγχαρητήρια πολλά για τη μελέτη σου αυτή!
Θα ήθελα να προσθέσω μερικές διαφορετικές εκδοχές στην εξαιρετική αφήγησή σου.
Το επίθετο Ανδρούτσος μάλλον προέρχεται από το όνομα του πατέρα του, Ανδρέα κάτι σύνηθες εκείνη την εποχή π.χ. Ανδρέας-Ανδρούτσος, Γιάννης-Γιαννούτσος, Πάνος-Πανούτσος (πολλά τέτοια επώνυμα έχουμε και στην εποχή μας).
Τα λάφυρα μάλλον δεν επιστράφησαν στους Τούρκους, αλλά μεταφέρθηκαν πίσω στη Μονή, ώστε να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του αγώνα. Στις 5 Μαρτίου μια άλλη τουρκική χρηματαποστολή έπεσε σε ενέδρα στη θέση Σκάλα του Μαυρομάτη κοντά στη Ναύπακτο με επικεφαλής τον κλέφτη Μακρή. Το απόσπασμα εξοντώθηκε και τα γρόσια λεηλατήθηκαν μέχρις ενός.
Κάτι τέτοιο δε συνέβη στην Τατάρνα, άρα η άποψη των αντιπάλων του που ήθελε τον Δυσσέα φυλάργυρο και άρπαγα δεν φαίνεται να αληθεύει όπως πολύ σωστά τονίζεις και εσύ.
Ο Δυσσέας φυλακίστηκε και εκπαραθυρώθηκε τη νύχτα της τετάρτης προς πέμπτη Ιουνίου του 1825 ήδη νεκρός από το φράγκικο πύργο των προπυλαίων της ακρόπολης τον περιβόητο Γουλά ή Κουλέ, ο οποίος κατεδαφίστηκε αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους.
Ο δε Γκούρας αφού γλύτωσε την οργή του Γύφτου (Καραϊσκάκη) για τη φυλάκιση του Δυσσέα, έπεσε στις 30 Σεπτέμβρη του 26 από τούρκικο βόλι πολεμώντας ως φρούραρχος της Ακρόπολης μαζί με τον Μακρυγιάννη.

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Μια εμβόλιμη παρέμβαση...

Το επίθετο Ανδρούτσος όντως προέρχονταν από τον πατέρα του Οδυσσέα το γενναίο οπλαρχηγό Ανδρέα Βερούση ή αλλιώς "λιοντάρι της Ρούμελης"! Η κατάληξη "-ουτσος" δίδονταν για την ανδρειοσύνη, τη σωματική ρώμη και τη λεβαντιά που χαρακτήριζε ένα μαχητή. Ο γενναίος Ανδρέας, Ανδρούτσος, ο γενναίος Πάνος, Πανούτσος κ.ο.κ. Δε διαφωνούμε εννοείται.

Όσο αφορά τα λάφυρα της χρηματαποστολής αυτά ΔΕΝ παρακρατήθηκαν, αφού ήταν αυστηρή απόφαση και εντολή του Οδυσσέα, για να στείλει έτσι ένα αδιαμφισβήτητο "μήνυμα" προς όλες τις κατευθύνσεις. Και προς την οθωμανική εξουσία αλλά και προς τους υπόλοιπους καπεταναίους που είχαν ενδοιασμούς για τη χρονική στιγμή του ξεσηκωμού. Κι ας αμφισβήτησαν κάποιοι τον Οδυσσέα. Αυτός ήθελε να δείξει ότι ο στόχος ήταν μονάχα η εξέγερση και τίποτε άλλο, ουδεμία άλλη σκοπιμότητα! Γι' αυτό και τα χρήματα συνειδητά στάλθηκαν πίσω στους κατόχους τους, με τους διασωθέντες που τους χάρισε τη ζωή, ούτως ώστε να μην υπάρξει καμία αμφιβολία από καμία πλευρά ότι πιθανόν να επεδίωκε κάτι άλλο. Και ειδικά αφού είχε συμβεί και το περιστατικό που αναφέρεις στις 5 Μάρτη, δηλ. μόλις λίγες μέρες πριν! Αν έπραττε κάτι άλλο, π.χ. να τα κρατήσει έστω και για τις μελλοντικές ανάγκες του αγώνα, υπήρχε ο κίνδυνος, ειδικά σε εκείνη τη φάση, να αμφισβητηθούν οι προθέσεις του, ακόμη και να τον προβοκάρουν, και αυτό σε καμία περίπτωση ο πανέξυπνος Οδυσσέας δεν θα το διακινδύνευε σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία και δεδομένων μάλιστα και των διαφωνιών που είχαν προκύψει με άλλους οπλαρχηγούς. Επίσης δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν στη μονή, καθώς αυτή μετά την επίθεση αποτελούσε άμεσο στόχο του εχθρού, όπως και αποδείχτηκε αφού αμέσως μετά πυρπολήθηκε. Επίσης όλες οι ιστορικές εκδηλώσεις και οι συνεδρίες δεκαετιών στην Ευρυτανία και αλλού, που αφορούν τη μάχη της Τατάρνας, με τη συμμετοχή διακεκριμένων πανεπιστημιακών, ερευνητών και ιστορικών, επιμένουν σε αυτό, την επιστροφή δηλαδή των χρημάτων, που κάνει και το γεγονός μοναδικά ξεχωριστό ως συμβολισμό. Ούτε ξανασυνέβη βέβαια κάτι ανάλογο πριν, ούτε και στη συνέχεια, που ο αγώνας είχε πια φουντώσει και ήταν πλέον απαραίτητα και τα λάφυρα. Πάντως η ουσία είναι, και εδώ συμφωνούμε, πως δεν έγινε λαφυραγωγία και πως τα χρήματα παρέμειναν άθικτα εκ μέρους των μαχητών.

Πολύ σωστή και χρήσιμη η πληροφόρηση για τη δολοφονία του Δυσσέα και το τέλος του Γκούρα. Ο Καραϊσκάκης, από ότι γνωρίζουμε, πρέπει να κινήθηκε και για την απελευθέρωση του καρδιακού του φίλου Ο. Ανδρούτσου, αλλά δεν πρόκανε ή για κάποιους λόγους συνάντησε εμπόδια.

Να είσαι καλά, "blackmore" όπως και όλοι οι υπόλοιποι φίλοι και φίλες που με τις παρεμβάσεις τους ζωντανεύουν το θέμα.

Συνεχίζουμε...

άγριο κυκλάμινο είπε...

Ευρυτάνα ιχνηλάτη γεια σου.Θερμά συγχαρητήρια για την πληρέστατη και τεκμηριωμένη εργασία σου που μας διαφωτίζει σε γεγονότα και πτυχές της ιστορίας που ποτέ δε διδαχτήκαμε όπως θα έπρεπε. Θέλω να σου πω από καρδιάς ότι με ενυπωσιάζει για μία ακόμη φορά ο τρόπος γραφής σου που μας βάζει με ένα μαγικό τρόπο μέσα στα ίδια τα γεγονότα και δημιουργεί στον αναγνώστη βαθύ ενδιαφέρον για μάθηση. Μακάρι να σε είχαμε καθηγητή όταν κάποτε καθόμασταν στα θρανία. Θα είχαμε πραγματικά αγαπήσει την ιστορία μας. Το συγκεκριμένο μοναστήρι το έχω επισκεφτεί, η φύση είναι απίστευτη, η τοποθεσία επάνω στη λίμνη φανταστική, αλλά ποτέ δεν μπορούσα να διανοηθώ την ιστορία που το συνδέει μέσα στα βάθη των αιώνων. Συνέχισε να μας χαρίζεις τέτοια αφιερώματα.

BloG-_o_-SatIRuS είπε...

Είναι χρήσιμο φίλε Ιχνηλάτη, να γνωρίζουμε ή να επικεντρωνόμαστε πού και πού, σε περιστατικά και ήρωες. Χρήσιμο για να ξέρουμε, μα και για να τιμάμε. Πολύ καλή δουλειά.
Καλησπέρα

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Σας ευχαριστούμε όλους!
Τα θερμά σας λόγια μας δίνουν μεγάλη χαρά και μας οπλίζουν με επιπλέον αντοχές σε αυτή την προσπάθεια.

ΥΓ. Επίσης ένα ακόμη μεγάλο ευχαριστώ για τα αποτελέσματα της "δημοσκόπησης" που κάναμε για την εικόνα του blog.
Αυτά ήταν:
*Άριστη = 68%
*Πολύ καλή = 32%
*Καλή = -
*Μέτρια = -
*Κακή = -
Να είστε όλοι καλά, από την πλευρά μας θα μοχθούμε για το καλύτερο...

habilis είπε...

Εξαιρετική ανάρτηση!!!

Scorpion είπε...

Ευρυτάνα το έχω γράψει πολλές φορές και θα το ξαναγράψω, διδάσκεις ιστορία, μακάρι να ήσουν στα έρμα σημερινά σχολεία.
Οδυσσέας Ανδρούτσος, πότε θα εμφανιστεί την σήμερον ημέρα για να ξεσηκωθεί ο τόπος; Οι σημερινοί Έλληνες καραβοκύρηδες μόνο να παίρνουν ξέρουν, ένα είναι βέβαιο, δεν ξέρουν ιστορία.