Κυριακή 4 Μαρτίου 2018

Ο κομματάρχης !


Καταχωνιασμένο σε κάποιο ράφι της βιβλιοθήκης του πατρικού μας σπιτιού, κιτρινισμένο από τον καιρό, καρτερούσε κι αυτό με στωικότητα "το πλήρωμα του χρόνου" για... τη δική του ιχνηλασία! Πρόκειται για το ολόδροσο βιβλίο του αείμνηστου Ευρυτάνα λογοτέχνη Δημοσθένη Γ. Γούλα με τίτλο: "Οι χωριανοί μου" (εκδ. Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 1978) το οποίο αποτελεί ανατύπωση, με μικρές προσθήκες, τής πρώτης έκδοσης του 1953 που είχε σημειώσει λαμπρή επιτυχία! Στις σελίδες του ο Δημοσθένης Γούλας παρουσιάζει διάφορους χαρακτηριστικούς τύπους της εποχής του (π.χ. παπά, δάσκαλο, χωροφύλακα, μυλωνά, χτίστη, δικολάβο, βουλευτή, ζωοκλέφτη κλπ). Τριάντα μοναδικά ηθογραφικά πορτραίτα με μία απίστευτα γλαφυρή γραφή που εν πολλοίς θυμίζει Στέφανο Γρανίτσα.

Το εν λόγω βιβλίο προλόγιζε ο σπουδαίος Ρήγας Γκόλφης, ενώ το είχαν εγκωμιάσει και οι: Γιάννης Σκαρίμπας, Ν. Βρεττάκος, Φώτης Κόντογλου, Μπάμπης Κλάρας (αδερφός του Άρη Βελουχιώτη), Δημήτρης Σταμέλος, καθώς και πολλοί ακόμη διακεκριμένοι άνθρωποι των γραμμάτων!

Ο Δημοσθένης Γούλας (1916-1990) ξεκίνησε φτωχό ορφανό παιδί από το χωριό του τη Γρανίτσα Ευρυτανίας, ιδιαίτερη πατρίδα των Ζαχαρία Παπαντωνίου και Στέφανου Γρανίτσα. Με βαρύ βιογραφικό ανωτάτων σπουδών στην Ελλάδα και υποτροφίες στο εξωτερικό, σταδιοδρόμησε σε υψηλές θέσεις της δημόσιας διοίκησης. Δεν ξέχασε όμως ποτέ το χωριό του που υπεραγαπούσε και μάλιστα δραστηριοποιούνταν επί μακρόν στα κοινά ως συνιδρυτής της Αδελφότητας Γρανιτσιωτών. Παρουσίασε σημαντικό συγγραφικό έργο στο οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικότερα μελλοντικά.  

Το blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης" σάς παρουσιάζει σήμερα ένα κεφάλαιο από το προαναφερθέν βιβλίο (συλλεκτικό πλέον) που αναφέρεται σε έναν γνωστό καθεστωτικό και... αειθαλή τύπο, τον κομματάρχη!!! Κάθε σύγκριση με το σήμερα είναι μάλλον παρωχημένη (;)

Σας αφήνουμε να το απολαύσετε (διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτοτύπου): 

====================

Ο ΚΟΜΜΑΤΑΡΧΗΣ

Είναι η μεγαλύτερη πληγή των χωρικών. Ο άνθρωπος που τα εκμεταλλεύεται όλα: Τη φτώχεια, τον εγωισμό, την αμάθεια. Οι καλοκάγαθοι χωρικοί τον κοιτάν μ' αληθινό δέος. Παραμερίζουν για να περάσει. Σηκώνονται για να κάτσει. Ο λόγος του είναι δόγμα. Δεν επιδέχεται αντίρρηση. Παλιότερα είχαν πιότερη πέραση. Ήταν οι ουσιαστικοί εξουσιαστές της τύχης των χωριών. Και μαζί με τους χωρικούς, ένιωθαν δέος κι οι κρατικοί υπάλληλοι. Ο ειρηνοδίκης, ο σταθμάρχης της χωροφυλακής, ο δάσκαλος. Γιατί μπορεί να κάπνιζε του κομματάρχη να τηλεγραφήσει στην πρωτεύουσα και να τα μαζέψει ο δύσμοιρος για την άλλη γωνιά της Επικράτειας. Τα τηλεγραφήματα και τα γράμματα προς την Αθήνα πήγαιναν κι έρχονταν σαν τις σαΐτες του αργαλειού. 

Σήμερα ακόμα διατηρούν ένα ελάχιστο της παλιάς τους αίγλης, αλλά πέσαν και λιγόστεψαν πια τα τζάκια. Και κατά συνέπεια κι οι τρουβάδες με τα πεσκέσια είναι τώρα αναιμικοί και σπάνιοι. 

Θα τους συναντήσουμε ξανά, αλλά κάπου αλλού: Προέδρους στις κοινότητες ή στις επιτροπές διανομών. Δεν είναι δα και μυστικό πως όσο βαρύτερος ο τρουβάς, τόσο εγκαρδιώτερο το καλωσόρισμα. Γιατί ο κομματάρχης έχει επιρροή σε μια σειρά από χωριά. Αφήνω βέβαια τους κομματαρχίσκους των χωριών πούχουν κι αυτοί τουπέ κάμποσων Μέττερνιχ, ωστόσο όμως λιγότερη δύναμη και κάμουν κακό.

Οι κομματάρχες. Οι αιτίες τόσων κακών. Χωρισμένα τα χωριά, ανάλογα με τον αφέντη που προσκυνούν. Κι αλωνίζουν σαν έρθουν στα πράματα οι μισοί για να καρτερούν κι οι άλλοι μισοί τη σειρά τους. Κι είναι στο σημείο αυτό αξιέπαινοι, γιατί αναμένουν με αισιοδοξία και καρτερία τη σειρά τους.

Για τους ισχυρούς αυτούς της ημέρας, επιτρέπεται να ξεχερσώνουν κόβοντας ελάτια, νάναι διαιτητές των διαφορών και να κάνουν οποιαδήποτε πράξη νόμιμη ή παράνομη.

Οι κακές γλώσσες λένε πως οι κομματάρχες υπόθαλπαν κιόλας κλέφτες και ληστές. Κι είναι χαρακτηριστικό πως τα σπίτια τους έχουν και τη λεγόμενη... πίσω πόρτα, για κάτι νυχτερινές επισκέψεις τόσο προσοδοφόρες.

Λέει κανένας πως αυτοί οι άνθρωποι δεν πόνεσαν για τις ανάγκες και δεν έζησαν τα όνειρα του τόπου τους. Μην πιστέψετε πως χρησιμοποίησαν ποτέ τη δύναμή τους να φροντίσουν για την υγεία του χωριού, για δρόμους, για γιοφύρια κλπ.

Ήθελαν τον κόσμο αγράμματο στο βούρκο της αμάθειας. Γιατί εκεί μπορούσαν να αναπνέουν ελεύθερα. Όπως η νυχτερίδα στο σκοτάδι των ερειπίων. Κι είναι σωστά τα λόγια του κομματάρχη που του ζήταγαν να μεσολαβήσει για το χτίσιμο ενός σχολείου, κι αυτός απαντούσε:

-Μην το ζητάτ' αυτό. Είναι σαν να μου λέτε να σκάψω το λάκκο μου...

Λόγια γιομάτα κυνική ειλικρίνεια.

Το πόσο είναι προσκολλημένοι οι χωρικοί μας στους κομματάρχες, τόνοιωσα συζητώντας κάποτε μ' ένα Λεπιανίτη.

-Ποιόν ψήφιζες; 

-Που να ξέρου. Όποιον ψήφι'ζι ου Βασίλ'ς τ' παππά. Αυτός μούδωνε το ψηφοδέλτιου στου φάκιλλου... (εννοούσε τον κομματάρχη του χωριού).

Άλλοι χωρικοί γυρνόφερναν με τον αέρα. Πήγαιναν πάντα με τους ισχυρούς. 'Ελλειψη πολιτικής συνείδησης θα πήτε. Αυτοί όμως λένε:

-Πάρ' τούν έναν, χτύπα τούν άλλουν. Ορέ να κάνου τ' δ 'λειά μ'  μια βουλά...


                                                            
Άς πουμε τώρα και μια ιστοριούλα. Όχι τόσο για να γελάσουμε, όσο για να σκεφτούμε το χωρικό που, κατ' εξαίρεση βέβαια, ανταποδίδει κι αυτός τα ίδια στους εκλεκτούς του.

Γίνονταν εκλογές δημοτικές στη Γρανίτσα. Τότε που ήταν κάθε 10-15 χωριά κι ένα δημαρχείο. Τα σπίτια των δυό υποψηφίων ήταν τόνα κάτω απ' τ΄ άλλο. Ένας χωριανός μου, νομίζοντας πως θα κέρδιζε ο Γρανίτσας, πήγε μ' εκείνον. Γύριζε στη σούβλα τ' αρνιά, γλεντοκόπαγε κι έτρωγε στο σπίτι του δυο-τρείς μέρες μαζί μ΄ένα σωρό άλλους. 

Ήρθε η μέρα των εκλογών και βγήκαν κατά τη νύχτα τ' αποτελέσματα. Ο φίλος μας μούδιασε. Πετάει ένα κοψίδι κρέας που κράταγε στα χέρια του και πηδά κάτου στο σπίτι του Μηλιά που κέρδισε, φωνάζοντας δυνατά κι ενώ τα χνώτα του μύριζαν Γρανιτσέικο κρασί:

-Το πήραμε μωρέ το πήραμε. (Εννοούσε το Δημαρχείο).

Και δόστου αγκαλιές τον καινούργιο Δήμαρχο. Θα χαίρονταν βλέπετε μαζί του την εξουσία τέσσερα χρόνια.

Από τότες έμεινε κλασικό για τους... παπατζήδες αυτό: "το πήραμε μωρέ το πήραμε".

Τα τρικούβερτα γλέντια ήταν συνήθεια προεκλογική για όλους και μετεκλογική για έναν. Ένας Ευρυτάνας πολιτικός, για τους αντιπάλους του, έλεγε χαρακτηριστικά:

-Αφήστε τα βιολιά να βαράνε στον πέρα μαχαλά και να πανηγυρίζουν οι αντίπαλοί μου. Την Κυριακή το βράδι θα τα πάρω εγώ και θα τάχω για τέσσερα χρόνια.


'Οταν έρχεται στην Αθήνα ο κομματάρχης θρονιάζεται στο σπίτι του βουλευτή και μπαινοβγαίνει με τον αέρα του νοικοκύρη. Κι αν τύχει ο φίλος του νάναι κι Υπουργός, δεν ξεκολλάει απ' το γραφείο του πριν τελειώσει όλες τις δουλειές του, ακόμα κι όταν ο Υπουργός συζητάει σοβαρές υπηρεσιακές υποθέσεις.

Με περηφάνεια κάποτε μου διηγούνταν ένας συμπατριώτης μου κομματάρχης πως ο αρχηγός του στην Αθήνα τον συνέστησε σε μεγάλα πρόσωπα ως τον "κράτιστον των κομματαρχών του εις την Επαρχίαν".

Αυτοί είναι οι κομματάρχες. Οι άνθρωποι που υπόσχονται πολλά και δεν εκτελούν τίποτα, όπως έλεγε ο μακαρίτης ο Λουκόπουλος.

Χάνουν όμως, σιγά-σιγά την επιρροή τους. Η αίγλη τους όλο βασιλεύει και εξαφανίζεται, ενώ οι χωρικοί μας αποχτούνε πιότερη πίστη στον ευατό τους.

Ωστόσο όμως αυτοί μένουν οι ίδιοι: Τετραπέρατοι όπως είναι, εννοούν να κρατήσουν τα σκήπτρα όσο μπορούν, ως τα τελευταία τους. 



19 σχόλια:

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Η... εικονογράφηση δική μας με φωτο-επιλογές από το διαδίκτυο!

kapetandiamantis είπε...

ΟΝΤΩΣ ΑΠΟΛΑΥΣΤΙΚΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ!
ΜΕΓΑΛΗ ΒΔΕΛΛΑ Ο ΚΟΜΜΑΤΑΡΧΗΣ
ΧΑΧΑΧΑ.

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

-Ποιόν ψήφιζες;

-Που να ξέρου. Όποιον ψήφι'ζι ου Βασίλ'ς τ' παππά. Αυτός μούδωνε το ψηφοδέλτιου στου φάκιλλου... (εννοούσε τον κομματάρχη του χωριού).

Aris είπε...

Ανω Ραχουλα, Αλεξης 10 - Κυριακος 9
Κατω Ρσχουλα, Κυριακος 10 - Αλεξης 9
Περα Ραχουλα, Αλεξης 8 - Κυριακος 7
Δωθε Ραχουλα, Κυριακος 8 - Αλεξης 7

Και η κατρακυλα από ραχουλα σε ραχουλα συνεχιζεται..!

Giannis Pit. είπε...

Τι λες τώρα Ευρυτάνα....!
Κομματάρχης παιδί μου...! κλασική φιγούρα της Ελληνικής πολιτικής σΚηνής. Από εποχής 1830 μιλάμε.
Πολύ όμορφο θέμα ωραία δοσμένο φίλε.
Καλή δύναμη.

Αστοριανή είπε...

Ήθελαν τον κόσμο αγράμματο στο βούρκο της αμάθειας. Γιατί εκεί μπορούσαν να αναπνέουν ελεύθερα. Όπως η νυχτερίδα στο σκοτάδι των ερειπίων. Κι είναι σωστά τα λόγια του κομματάρχη που του ζήταγαν να μεσολαβήσει για το χτίσιμο ενός σχολείου, κι αυτός απαντούσε:

-Μην το ζητάτ' αυτό. Είναι σαν να μου λέτε να σκάψω το λάκκο μου...

Λόγια γιομάτα κυνική ειλικρίνεια.

..............

,,,kai,
νομιζεις, Φίλε μου ότι εξαφανίστηκαν ;

αστοριανή, ΝΥ

doctor είπε...

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΦΙΛΤΑΤΕ ΙΧΝΗΛΑΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΡΥΤΑΝΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΓΟΥΛΑ.
ΔΕΝ ΕΙΧΑ ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ, ΟΜΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΩ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΕΝΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΜΕ ΕΥΦΥΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΥΦΟΣ ΠΟΥ ΚΑΘΗΛΩΝΕΙ.
ΜΕ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΕ ΚΑΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΟΛΑΚΕΥΣΑΝ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΛΟΓΙΟΙ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΣΟΥ.
ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΑΡΧΗ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΩΝ ΖΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ (Ή ΚΗΦΗΝΕΥΕΙ), ΦΡΟΝΩ ΟΤΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΣΚΙΤΣΟ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΤΗΝ ΠΡΕΠΟΥΣΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Εντυπώσεις σε δύο επίπεδα. Από τη μια το "ιστοριοδιφικό", το τόσο απαραίτητο για τον κάθε τόπο, που προσφέρει στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του και της ιστορική του οντότητας,
κι από την άλλη, βέβαια, το επίπεδο της γλαφυρής ηθογραφίας εποχής (που προσφέρει όμως τόσες κοινωνικές και λαογραφικές πληροφορίες..) του εν πολλοίς άγνωστου συγγραφέα.
Αγαπητέ Ευρυτάνα, βαδίζοντας στις πλαγιές του τόπου και της ιστορίας του μέσα από τούτο το μπλογκ έχω να πάρω πολλά - κυρίως για τη στάση μας απέναντι σ' αυτά που ζούμε και αγαπάμε.

Άιναφετς είπε...

"Οι άνθρωποι που υπόσχονται πολλά και δεν εκτελούν τίποτα", όπως έλεγε ο μακαρίτης ο Λουκόπουλος... ναι, αυτό!!!
Το μόνο που ακόμα με ανησυχεί γιατί παρόμοιοι κομματάρχες υπάρχουν και στις μέρες μας, ίσως με άλλη "φορεσιά", είναι ποιοι τους δίνουν αυτή την εξουσία...
Χαίρομαι που θα "γνωρίσουμε" μελλοντικά χάρη στον Δημοσθένη Γούλα και άλλα παρόμοια μπουμπούκια!

Memaria είπε...

Ελπίζω η τελευταία εικόνα να μη μείνει μόνο ευχή όλων μας, αλλά να γίνει και πραγματικότητα για κάθε τέτοιον τύπο!!

Φυσιολάτρης! είπε...

Κάτι τέτοια σκουλήκια σαν τον κομματάρχη.....τα είχε σιχαθεί ο ταλαιπωρημένος ευρυτανικός λαός.....και κάποια στιγμή έκανε την υπέρβαση.......και εντάχθηκε τότε μαζικά στο ΕΑΜ.....με την ελπίδα μιας πιο αξιοπρεπούς ζωής!!!!!!!Ξανακυριάρχησαν όμως οι ίδιοι οι προπολεμικοί κομματαρχαίοι και......επέστρεψε η μιζέρια στην κοινωνία......και η απατεωνιά....μέχρι τις μέρες μας!!!!!!!

Κική Κωνσταντίνου είπε...

αχαχα
απολαυστικοτατη αναρτηση!!!
και παντα τοσο επικαιρη!

καλημέρα και καλή εβδομάδα, εύχομαι!

Μαρία Κανελλάκη είπε...

Απολαυστικό το κείμενό σου, ως εκεί που διαπιστώνουμε βέβαια πως είμαστε ακόμα κολλημένοι στην εποχή του Γκόρτσου και της μαγκούρας του.
Και τα δεξιόστροφα "τζάκια" βεβαίως-βεβαίως... που έχουν στήσει μια περίφημη και επικερδέστατη φάμπρικα, με τους απογόνους τους να συνεχίζουν την παράδοση.
Βοήθειά μας Ευρυτάνα μου...

Μάκης είπε...

Όλα καλά και η περιγραφή του κομματάρχη και τα σχόλια. Εγώ θα θυμάμαι όμως μια αντίδραση συγχωριανού μου που ήταν γνωστός ως "Περδίκης" γιατί κάποια στιγμή περνώντας μπροστά απο ένα εικόνισμα πετρόχτιστο όπως όλα τότε, έκανε το σταυρό του και δέχτηκε την παρατήρηση από νεαρό κορίτσι που βαδίζανε μαζί.
-"Τι κάνεις το σταυρό σ' μπάρμπα;" του είπε.
-"γιατί;" τη ρωτάει εκείνος
- "μα δεν έχει εικόνες το κόνσμα!" του λέει, κι εκείνος απαντάει κάνοντας και τη σχετική κίνηση από πάνω προς τα κάτω με το χέρι του
-"στου μπερδίκη μ'" "έχει δεν έχει εικόνα εγώ έκαμα το σταυρό μ΄"
Αυτός λοιπόν ο μπάρμπας, τώρα μπαίνω στο θέμα!! αυτό ήταν η εισαγωγή! σ' ένα καφενείο στο Κρίκελλο που μπήκε μέσα ο βουλευτης τότε Καραπιπέρης, και του χτύπησε την πλάτη ξέροντας ότι ίσως δεν τον ψήφιζε, ο Περδίκης ατάραχος έστρεψε το κεφάλι παραμένοντας καθιστός και είπε:
-"Σύ είσει Χρυσόστομε!" σαν να ήταν ένας εκ των διπλανών του. Νομίζω αφοπλιστικός και πάλι ο αείμνηστος Περδίκης, κατέβασε τον πολιτευτή απ το μπαλκόνι κάτω, δίπλα του.
Όταν κάποιοι τους κρατούσαν στον ώμο, έστω και με το αζημίωτο, τότε οι πολιτευτές έφταιγαν να κάνουν ότι έκαναν τόσα χρόνια και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε;;;

Άρης Άλμπης είπε...

Κομματάρχες για τον αγράμματο λαό.
Κανάλια για τον εγγράμματο.
Δημοκρατία!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Σας ευχαριστούμε για τις επισκέψεις και τα εύστοχα σχόλιά σας που ζωντάνεψαν περαιτέρω αυτή την ανάρτηση!

άγριο κυκλάμινο είπε...

Πολύ καλό!
Στο χέρι μας είναι να τους "εξαφανίσωμεν" εμείς, πριν μας εξαφανίσουν αυτοί!

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Συμβουλές, σε ορεινό χωριό, βουλευτή Ζακύνθου της Ε.Ρ.Ε., Μυριδάκη το όνομα, τεταρτοαυγουστιανού, γνωστού και ως "τυμπανιστή της Βουλής", δεδομένου ότι το μόνο, που μπορούσε να συνεισφέρει στον κοινοβουλευτικό διάλογο, ήταν να χτυπάει τα έδρανα όταν έβγαινε να μιλήσει κάποιος της ΕΔΑ: "Μην στέλνετε τα παιδιά στο Γυμνάσιο, γιατί θα γίνουν κουμμουνιστές!"
Κλασσικός κομματαρχίσκος, προαχθείς "επ' ανδραγαθία", ποιός ξέρει για τι βρωμοδουλειές, σε βουλευτή σιτιζόμενο στο Πρυτανείο. Ηταν ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει η "εθνική παράταξις" στην μονοεδρική περιφέρεια! Εποχή αρχές '60.

Ανώνυμος είπε...

Δεν άλλαξε τίποτα...
Ο ραγιαδισμός και το ρουσφετι συνεχίζονται!!!