Πέμπτη 14 Ιουνίου 2012

Το χέρι ετούτο, αλί, κι όταν ορμήσει...*



"Το χέρι ετούτο που άξια μου χαρίζει
μόνο μου βιός και κέρδος, το ψωμί,
Το χέρι ετούτο, εμπόρευμα που αξίζει
κι έχει ξεπέσει τόσο στην τιμή…
…………………………………………………………
Το χέρι ετούτο, χρήσιμο εργαλείο
που σπάει κι ιδρώνει πάντα στη δουλειά,
Είτε κασμά βαράει στο μεταλλείο
είτε σκαλίζει πρόστυχα λιλιά…
…………………………………………………………
Το χέρι ετούτο, που κρατάει δρεπάνι,
πένα, τιμόνι, σίδερο, σφυρί,
Στο δρόμο, στο εργοστάσιο, στο λιμάνι,
που σφίγγει και ματώνει και βαρεί…
……………………………………………………………...
Το χέρι ετούτο, που βωμούς υψώνει,
μέγαρα, θρόνους, μπάγκες, εκκλησίες,
Που ανοίγει τον Παράδεισο και στρώνει
πούπουλα και μετάξια κι ομορφιές…
………………………………………………………………..
Το χέρι ετούτο, που άνεργο όταν μείνει
και το ψωμί του απλώνει και ζητά,
Βάρβαρος νόμος άδικα το κλείνει
κι η φυλακή στ΄ αλύσια το κρατά…
…………………………………………………………………
 Το χέρι ετούτο, αλί, κι όταν ορμήσει
κι άγρια υψωθεί με μίσος σε γροθιά,
Ξέρει γερά μαχαίρι να κρατήσει
ξέρει ν΄ ανάψει ακέρια τη φωτιά…
……………………………………………………………….
Ξέρει να ρίξει , ως ήξερε να χτίζει
να πλερωθεί το απλέρωτο ψωμί,
Το χέρι ετούτο, εμπόρευμα που αξίζει
κι έχει ξεπέσει τόσο στην τιμή."

( «Το χέρι», ένα ποίημα του 1923, του λησμονημένου Ευρυτάνα ποιητή Θόδωρου Σκουρλή). 

Το εν λόγω ποίημα του πρωτοπόρου συμπατριώτη μας είχε την τιμητική του, μαζί με τη "Διεθνή", στις ενθουσιώδεις εργατικές συγκεντρώσεις εκείνης της εποχής! 

*Επί του παρόντος ας εκληφθεί και ως ... "Αντί λογος εκλογικός"! - σαν μία αμυδρή αχτίδα φωτός στο σκοτάδι της προεκλογικής τους παράστασης…




======================

Λίγοι γνωρίζουν τον Ευρυτάνα ποιητή και διανοούμενο Θόδωρο Σκουρλή. Γεννήθηκε στο Κεράσοβο το 1904. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα, το Παρίσι και τη Βόννη, καθώς και ισπανική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Συν τοις άλλοις, ερεύνησε τον πολιτισμό των Ινδιάνων της Νότιας Αμερικής και μάλιστα έμαθε και τη γλώσσα των Κέτσουα! Από την Αμερική επέστρεψε στην Αθήνα όπου και απεβίωσε το 1969. Η ποίησή του διαπνέονταν από βαθύ ριζοσπαστισμό και αγωνιστικό πνεύμα. Κάποτε, όταν ήταν νεαρός, γύρω στα 1925-1928,σε ένα πανηγύρι στου Κρέντη σκαρφάλωσε σε έναν κέδρο και ύψωσε μια σημαία με ένα σφυροδρέπανο! Ένας άλλος συντοπίτης επιχείρησε να τη σκίσει και ήρθαν σε σύγκρουση. Ίσως ποτέ δεν του συγχώρεσαν το ριζοσπαστισμό του και γι’ αυτό και το ποίημα-αριστούργημα που αναρτήσαμε δεν το συμπεριέλαβε καμία ποιητική ανθολογία της εποχής.
Ο Θόδωρος Σκουρλής ποτέ δεν ξέχασε την Ευρυτανία που λάτρευε και πάντοτε νοσταλγούσε, όπου κι αν βρισκόταν. Μάλιστα στο τέλος του βίου του με κλονισμένη την υγεία και λόγω της αδυναμίας του να ταξιδέψει στο αγαπημένο του χωριουδάκι ζήτησε να του φέρουν μια πέtρα από το «Καραούλι», τόπο που είχε συνδέσει με τις παιδικές του αναμνήσεις. Μια πέτρα απλά...

(Σημείωση: Η φωτογραφία είναι του μεγάλου Κώστα Μπαλάφα. Οι φωτό με τις παρτιτούρες συμπληρώθηκαν μεταγενέστερα από τη συγγραφή της παρούσας ανάρτησής μας με αφορμή...)

20 σχόλια:

Οικοδόμος είπε...

Άντε να σηκωθεί επιτέλους αυτό το χέρι, και κείνο και τ'άλλο, πολλά χέρια, να γίν' η "πληρωμή"!
Μαζεύτηκαν πολλά "τ'απλέρωτα"...

ΥΓ. Η φωτογραφία απεικονίζει εργάτη σιδερά και είναι του αείμνηστου Κώστα Μπαλάφα.

Καλή δύναμη!

Aris είπε...

Ειπωθηκαν ολα με λιγους στιχους, βγαλμενους κατευθειαν μεσα απο τη λαικη ψυχη!!! Δεν ειχα ακουσει ποτε για αυτον τον αγνωστο ευρυτανα ποιητη, καταπληκτικος!

Dennis Kontarinis είπε...

Λίγοι στίχοι, φίλε Ιχνηλάτη, που όμως λένε τόσα πολλά τούτες τις δύστυχες μέρες.
Και το βιογραφικό του Θόδωρου Σκουρλή καταπληκτικό.
Θα σε παρακαλούσα να επισκεφτείς το http://hellascafe.blogspot.com
Νάσαι καλά φ΄¨ιλε μου.

ένας στρατολάτης είπε...

Γεια σου Ιχνηλάτη και καλό βόλι. Άντε, μπας και ξεστραβωθεί κανά ..χέρι κι αποφασίσει ν'ανεβάσει την τιμή του.

dimitris είπε...

Ευρυτανα ιχνηλατη καλημερα, στο εχω ξαναγραψει, εισαι απο τα ιστολογια που κανουν βηματα σε ''χερσο'' τοπιο, εσυ το ''οργωνεις'' και μας δινεις ''καρπους'' που δεν τους ειχαμε φανταστει οτι υπαρχουν, ποτε με ιστοριες, τωρα με τον ποιητη της Ευρυτανιας.
Παντα τετοια...

Δραση στο Ωραιοκαστρο είπε...

Ιχνηλάτη, ότι δημοσιεύεις διδάσκει ιστορία και πολιτισμό.
Χαίρομε που σε γνώρισα.

doctor είπε...

Ο ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΚΟΥΡΛΗΣ ΜΟΥ ΗΤΑΝ ΑΓΝΩΣΤΟΣ.
ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΨΑΜΕ ΕΝΑ ΛΑΜΠΡΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

ΛΥΧΝΟΣ ΚΑΙΟΜΕΝΟΣ είπε...

λυπάμαι που το λέω, μα ούτε εγώ τον ήξερα...
σ' ευχαριστώ πολύ!

PHOTO ΤΙΤΛΟΙ είπε...

Το χέρι ετούτο, αλί, κι όταν ορμήσει
κι άγρια υψωθεί με μίσος σε γροθιά,
Ξέρει γερά μαχαίρι να κρατήσει
ξέρει ν΄ ανάψει ακέρια τη φωτιά…


Πραγματικός αντίλογος!!!

Διαχειριστής είπε...

Πολύ όμορφο ποίημα και φωτογραφία. Εξαιρετική ανάρτηση!

Φυσιολάτρης! είπε...

Αριστούργημα το ποίημα.....από εκείνα τα υπέροχα που για διάφορους λόγους έμεναν στην αφάνεια για τον πολύ κόσμο.....και έρχεται ο χρόνος και ο κατάλληλος άνθρωπος για να τα αναδείξει!!!!!!!!!!Μπράβο!!!!!!

Μαρίνα Διαμαντοπούλου είπε...

Ευρυτάνα,
ιχνηλατείς τη φύση, την ιστορία και τη κοινωνία και μας δίνεις κάθε φορά μοναδικά θέματα όπως αυτό. Νάσαι καλά!

kapetandiamantis είπε...

ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΡΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΤΑΛΑΙΠΩΡΗΜΕΝΑ "ΤΑ ΧΕΡΙΑ" ΘΑ ΕΝΩΘΟΥΝ ΣΑΝ ΓΡΟΘΙΑ ΚΑΙ ΘΑ ΣΥΝΤΡΙΨΟΥΝ ΜΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΑΔΙΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΑΠΙΛΑ..
ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟΣ Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΚΟΥΡΛΗΣ!

BloG-_o_-SatIRuS είπε...

Δεν ήξερα, δυστυχώς, τον Ποιητή και αυτό το αριστούργημα..! Τέλεια η περιγραφή και οι πτυχές που καλύπτει.!!! Ευχαριστώ που το δημοσιεύεις!

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Σας ευχαριστούμε φίλες και φίλοι.
Από την πλευρά μας θα κάνουμε ότι είναι δυνατόν για να ανασύρουμε τέτοιους μικρούς κρυμμένους θησαυρούς όπως αυτό το ποίημα του Θ. Σκουρλή.

άγριο κυκλάμινο είπε...

Αξιοθαύμαστο το ποίημα και πολύ δυσεύρετο. Μπράβο σου που το ανακάλυψες. Εντυπωσιάστηκα από το προωθημένο πνεύμα του ποιητή, αν σκεφτεί κανείς ότι την εποχή εκείνη που έγραφε ο Σκουρλής κυριαρχούσε ο συντηρητισμός στα ορεινά χωριά. Και όμως αυτός ο άνθρωπος ξεχώρισε για το ανήσυχο πνεύμα του και την προοδευτική του ματιά. Είναι πολύ λυπηρό που κάποια τέτοια φωτεινά μυαλά σκοπίμως θάβονται αντί να αναδεικνύονται και ιδιαίτερα στο χώρο της παιδείας και στον πολιτισμό του τόπου μας. Τελικά η Ευρυτανία έχει γεννήσει μεγάλες προσωπικότητες όπως το Σταφυλά που γνώρισα από το μπλογκ σου και τώρα το Σκουρλή. Φαντάζομαι ότι μας επιφυλάσσεις και ανάλογη συνέχεια. Συγχαρητήρια.

DIMITRIS είπε...

Καταπληκτικό ποίημα, η καλύτερη περιγραφή της φωτογραφίας που συνοδεύει.
Ευχαριστούμε !

AGIS είπε...

http://hippokampos.wordpress.com/2012/09/29/το-χέρι-μια-μαρτυρία-και-η-μουσική/

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Φίλοι μας, διαβάστε οπωσδήποτε το κείμενο στην παραπάνω παραπομπή που μας έστειλε ο νέος αναγνώστης μας AGIS.

Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που η ανάρτησή μας για το Θ. Σκουρλή έδωσε την αφορμή ώστε να διευρυνθεί και να εμπλουτιστεί η γνώση μας με αυτή τη σπουδαία αναφορά.

Αποτελεί πολύ μεγάλη συνεισφορά η εξεύρεση της παρτιτούρας εκ μέρους του blog "Ιππόκαμπος", καθώς και η πληροφόρηση που μας παρέχει για το γεγονός ότι εκείνες τις ηρωικές εποχές το ποίημα του Θ. Σκουρλή είχε την τιμητική του σε κάθε συγκέντρωση!!!

*Και φυσικά συμπληρώνουμε την κυρίως ανάρτησή μας με την φωτό της παρτιτούρας.
Ευχαριστούμε.

AGIS είπε...

Για τα καλά λόγια, ευχαριστώ και ανταποδίδω, όπως έλεγαν οι ραδιοερασιτέχνες κάποτε πριν η ραδιοφωνία γίνει ελεύθερη...